Het laatste meesterwerk van Vincent van Gogh

AVROTROS

Er is lange tijd getwijfeld welk schilderij echt het allerlaatste werk van Vincent van Gogh (1853 - 1890) was. Pas sinds een paar jaar wordt Boomwortels (1890) beschouwd als het laatste schilderij dat Van Gogh maakte voor zijn tragische dood.

Werk niet afgemaakt

Waarom experts twijfelden? Het werk is niet afgemaakt -iets dat Van Gogh eigenlijk nooit deed- én een ander werk van Van Gogh zou een veel logischer laatste werk zijn geweest. Korenveld met kraaien (1890) is op een onrustige, bijna bezeten, manier geschilderd. Waar Van Gogh normaal gesproken de natuur veel vredelievender schilderde, deed hij hier nauwelijks de moeite de verf te mengen.

“Den morgen vóór zijn dood had hij een sousbois [bosgezicht] geschilderd, vol zon en leven.”
In een brief van Andries Bonger, zwager van broer Theo
AVROTROS

Het laatste meesterwerk: Boomwortels (1890) Van Gogh Museum

AVROTROS

Korenveld met kraaien (1890) Van Gogh Museum

Het laatste meesterwerk van

In de serie 'Het laatste meesterwerk van' neemt de kunstredactie de laatste kunstwerken van een aantal grote meesters onder de loep. Wat wilde de kunstenaar zeggen met het werk, hoe is het tot stand gekomen en heeft de kunstenaar een speciale relatie met zijn laatste werk? 

Symboliek

Ook zit er ogenschijnlijk meer symboliek in dit schilderij: de kraaien in de lucht zouden bijvoorbeeld wijzen op de naderende dood. Ook wordt er gesuggereerd dat dit het veld is waar de schilder dodelijk gewond is geraakt. Van Gogh overleed inderdaad niet veel later na het maken van dit werk, maar experts hebben bewijs gevonden dat toch echt Boomwortels zijn laatste werk is. De zwager van zijn broer Theo schreef in een brief een dag voor de dood van Vincent dat de kunstenaar bezig was met het schilderen van een bosgezicht. 

Locatie Van Goghs laatste werk

Jeroen Krabbé ging in Krabbé zoekt Van Gogh (2015) op zoek naar de plek waar de meesterschilder zijn laatste werk waarschijnlijk heeft geschilderd. 

Jeroen Krabbé in Auvers-sur-Oise

Waar het toen voor Jeroen nog een zoektocht was, kwam eind juli 2020 meer duidelijkheid over de locatie waar Van Gogh zijn Boomwortels heeft geschilderd. Deze plek werd ontdekt aan de hand van een oude ansichtkaart. 

Schilderlocatie schilderij 'Boomwortels' Vincent van Gogh ontdekt

- Update

De plek waar Vincent van Gogh vlak voor zijn dood zijn laatste meesterwerk 'Boomwortels' maakte, is ontdekt. De locatie ligt in het Franse Auvers-sur-Oise, vlakbij de herberg waar de beroemde schilder destijds verbleef. De grootste boomstronk uit het laatste werk van de schilder is zelfs nog herkenbaar.

 

Wouter van der Veen, wetenschappelijk directeur van het Institut Van Gogh in Auvers-sur-Oise, deed de ontdekking. Hij vond onlangs een oude ansichtkaart uit 1900-1910 met een afbeelding van een met boomstammen en wortels begroeide heuvelrand die wel erg overeen kwam met het doek van Van Gogh. Van der Veen legde zijn vondst voor aan onderzoekers van het Van Gogh Museum die concluderen dat het zeer waarschijnlijk om dezelfde plek gaat.

 

Directeur van het Van Gogh Museum, Emilie Gordenker: "Het is fantastisch nieuws dat het Wouter van der Veen is gelukt deze locatie te ontdekken, omdat deze ons meer inzicht geeft in de laatste dag van het leven van deze kleurrijke artiest."

Onontkoombare dood

Boomwortels lijkt op tekeningen die Van Gogh jaren eerder maakte. Hij schreef toen aan zijn broer dat de 'zwarte knorrige wortels' symbool stonden voor hoe hij met het leven worstelde. Dezelfde gedachte zou zitten achter Boomwortels. Het is bekend dat Van Gogh het leven zwaar vond en dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Toch wordt er in de vorige eeuw gesuggereerd dat Van Gogh zichzelf helemaal niet van het leven heeft beroofd, maar dat kwajongens met een pistool hem hebben neergeschoten.

Van Gogh verbleef in Frankrijk in een herberg van de familie Ravoux en ging elke dag schilderen. Op de dag dat  hij met een schotwond in de borst terugkwam, had hij zijn schilderspullen niet bij zich. En die spullen lagen niet meer in het veld. Ook vragen sommigen zich af waarom hij zich niet door het hart of het hoofd heeft geschoten. Het duurde uiteindelijk nog dagen voor Van Gogh stierf, met broer Theo aan zijn zijde. 

Meer over de laatste periode van Van Goghs leven

Na zijn dood zochten Theo en zijn zwager in de kamer van Van Gogh naar de laatste werken. Ze vonden onder andere Boomwortels en Korenveld met kraaien, maar ook een heleboel andere werken. Inmiddels zijn experts erachter gekomen dat Korenveld met kraaien al begin juli 1890 is geschilderd. Van Gogh pleegde pas eind juli zelfmoord. In die weken maakte hij nog heel veel andere schilderijen, bijna één per dag. 

Bij het Van Gogh Museum vragen ze zich af of Boomwortels een soort afscheidsbrief is. De wortels van de iepen liggen open in het afbrokkelende kalksteen, de bomen kunnen elk moment naar de grond storten. Zou dit synbool staan voor de dood van Van Gogh? Alsof het onontkoombaar is dat hij komt te overlijden.