Oh, is het geen wc-rolhouder? Maar wat is het dan?

1. Romeinse Penkandelaar of wc-rolhouder?

Een van de hoogtepunten van expert Jan Beekhuizen bij Tussen Kunst en Kitsch is de bijzondere penkandelaar uit 1400 die tijdens een opnamedag in 2004 in het Fries Museum in Leeuwarden opdook. De eigenaar had de kandelaar op de wc staan, waar hij dienst deed als wc-rolhouder!

Jan Beekhuizen schatte de waarde van de kandelaar op 10.000 euro. Op bronsgebied was het zelfs het meest zeldzame object dat hij in twintig jaar aan zijn tafel kreeg.  

2. Vanity box of asbak?

De eigenaresse zocht een kleine asbak om mee te nemen als ze op stap ging. Haar moeder vond dit tasje, afkomstig van haar familie uit Duitsland. Maar de dochter vroeg zich nu wel af of dit wel echt een asbak was… daarom kwam ze in 2017 naar Tussen Kunst en Kitsch.

Expert Titia Reuser vertelt dat het een ‘vanity box’ is, een handtas van een chique dame. De buitenkant is gemaakt van 18-karaat geelgoud en de drukknopjes met diamant. Men droeg dit om de pols, met bijpassende japon.

Het was een soort sieraad. Het was niet passend om een tas of portemonnee mee te hebben, maar dit had wel allure. In het kistje zit een spiegeltje, een donsje om te poederen, een lipstickhouder en een ivoren balboekje. Het potloodje ontbreekt helaas, maar er zit wel een strijkstrip aan om lucifers af te strijken, voor de ‘ladycigarettes’ die erg in schwung waren. (Bekijk de video hierboven) Π

3. Paneeltje Pieter Brueghel of pannen onderzetter?

De vriend van de eigenaar kreeg het te zien en dacht dit kan weleens een belangrijke vondst zijn. De eigenaar hechtte er niet zo veel waarde aan en bewaarde het in de keukenla. Als onderzetter voor een pan…

Tijdens de opnames in het Abdijcompex in Middelburg in 1988 krijgt John Hoogsteder, de vader van onze huidige expert Willem Jan Hoogsteder, een rond schilderijtje ter grootte van een dessertbordje onder ogen. Dit paneeltje blijkt een echte Brueghel te zijn. Niet van Pieter Brueghel de Oude, maar van diens zoon Pieter Brueghel de Jonge. Volgens Hoogsteder is dit rond 1620 geschilderd. (Bekijk de video hierboven) Î 

4. Een kwispedoor van Delfts aardewerk of blaker?

In 2007 kwam dit object aan de grote tafel in het Stedelijk Museum Den Bosch. De eigenaar dacht altijd dat dit object een blakertje (een lage kaarshouder met een platte voet, meestal voorzien van een handvat in de vorm van een oog of een steel) was voor een kaars, maar niets is minder waar.

Het voorwerp, kwispedoor genaamd, werd vroeger gebruikt om pruimtabak in uit te spugen. Het ‘pruimen’ was een gebruik in de hogere kringen en dat maakt de kwispedoor een bijzonder en zeldzaam object. Kwispedoor is afgeleid van het Portugese woord cupidor, dat spuwpot betekent. Het gebruik om in een pot te spuwen, kwam via de VOC naar Nederland. Meestal zijn kwispedoors rond van vorm, maar dit exemplaar uit ca. 1740 heeft een uitzonderlijke hartvormige bovenkant. (Bekijk de video hierboven) Î 

5. Een sculptuur van Paul Citroen of een asbak?

Cabaretier Bram Vermeulen gebruikte dit object in zijn jeugd wel eens als asbak. Hij was een vriend van de jongste broer van de huidige eigenaar.

Kunstenaar Paul Citroen kwam vaak over de vloer en heeft de eigenaar als baby en peuter veel getekend. In de oorlog stroopte Citroen vaak konijnen, die het gezin de oorlog door heeft geholpen. Waarschijnlijk hebben zijn ouders dit beeld gekocht, om hem te steunen. Deze sculptuur stond thuis altijd op de vensterbank.  

Expert Marcel Brouwer vertelt dat dit beeld echt een autonome sculptuur is. Het vertoont gelijkenissen met de vorm van een golf. Glasfabriek Leerdam huurde, naast hun vaste ontwerpers, autonome kunstenaars in die voor hen werkten en ook zogenoemde ‘Leerdam Unica’ lieten uitvoeren. Paul Citroen heeft maar 54 unica voor glasfabriek Leerdam ontworpen. Deze golf is gesigneerd en draagt nummer 40. (Drents Museum Assen, 6 februari 2019)