De kroon op de kast - het verhaal van het kaststel in Tussen Kunst en Kitsch Extra

Regelmatig krijgt Robert Aronson bij Tussen Kunst en Kitsch kaststellen onder ogen. Zo ook in de uitzending van het Dordrechts Museum; De grootouders van meneer hadden dit vijfdelig kaststel op een kussenkast staan en hij heeft het van zijn moeder geërfd. Een mooi voorbeeld van een kaststel gemaakt rond 1900 met een waarde van 750 euro.  

Interieur 1730

Kaststellen waren zeer geliefd in 18e-eeuwse Nederlandse interieurs. Ze werden op kabinetten of buffetkasten geplaatst. Op deze prent uit 1730 werd ons al voorghouden hoe het hoorde. Er werden zelfs speciaal kasten gemaakt waar de vazen goed tot hun recht kwamen. De standarisering ging zelfs van vijfdelig naar zevendelige kaststellen.

Delfts aardewerk was goedkoper dan Chinees porcelein en de plateelbakkers hadden winkels bij hun fabrieken om hun producten te verkopen. Ook werd veel op kermissen en door straatventers verkocht. 

Procedé Delfts aardewerk

De vaas komt uit een mal en krijgt een eerste bakgang. Er is nog niets mee gedaan en gaat vervolgens naar de meesterschilder. Die gebruikt een ponsief om het patroon op de vaas te stempelen. Als de vaas vervolgens met kobalt geschilderd is gaat het naar de fabriek om geglazuurd te worden met tinglazuur. De decoratie wordt weer zichtbaar als het na vierentwintig uur als glanzend blauw exemplaar uit de oven komt.  

Tegenwoordig kan dit proces versneld worden met de transfertechniek. De 'plakplaatjes' worden in de oven meegebakken en het is bijna niet te onderscheiden van handwerk. Hoewel de diep blauwe kleur net niet bereikt kan worden.

 Tussen Kunst en Kitsch Extra zie je woensdag na Tussen Kunst en Kitsch om 21.30 uur op NPO 2 Extra. NPO 2 Extra vind je bij Ziggo op kanaal 222, bij KPN, Telfort en XS4ALL op kanaal 88 en bij T-Mobile op kanaal 381.