Margaret Keane stond altijd in de schaduw van haar man
Vrouwen die in de schaduw staan van hun echtgenoot: dit was een aantal decennia geleden toch nog de gebruikelijke situatie binnen een huwelijk. Vrouwen werkten soms wel, maar het huishouden en het verzorgen van de kinderen was vooral hun taak. Zo ook bij de familie Keane, al was echtgenoot Walter stiekem niet de kostwinner, maar zijn vrouw Margaret. Een fortuin verdiende ze, maar Walter kreeg jarenlang de credits voor haar harde werk.
De Big Eyes van Margaret Keane
De een vindt het kitsch, de ander kunst; de schilderijen met kinderen en dieren zijn in ieder geval herkenbaar. In de jaren 60 waren deze werken erg populair en hingen ze bij celebrities, maar ook in winkelcentra en er werd ook merchandise verkocht. De kenmerkende grote ogen van de geschilderde karakters waren overal te vinden. Ook celebrities waren fan, zoals Zsa Zsa Gabor. Maar achter dit succes zit een treurig verhaal: jarenlang streek Walter Keane de eer op voor de schilderijen, maar eigenlijk was het zijn vrouw Margaret die de werken maakte.
Margaret en Walter ontmoeten elkaar in 1955 bij een expositie. In een interview met The Guardian zegt ze dat ze onder de indruk is van de charmante Walter. De twee krijgen een relatie en hebben twee fijne jaren samen, tot een avond in de nachtclub 'The Hungry i' in San Francisco.
Vrouwen in de kunst
Probeer eens tien succesvolle vrouwelijke kunstenaars van voor de 21e eeuw uit je hoofd op te noemen. Moeilijk hé? Niet omdat vrouwen geen goede kunstenaars zijn, maar omdat ze tot niet zo heel lang geleden nauwelijks serieus werden genomen in de kunstwereld. Toch waren ze er wel, die vrouwelijke meesters. In deze serie wordt elke week een vrouw uitgelicht die haar ‘mannetje’ stond in dit door mannen gedomineerde bolwerk.
Het 'lezen' van de ogen
Margaret (1927) schilderde al van jongs af aan portretten van kinderen en dieren met enorme ogen. Als jong meisje liep ze een hoorbeschadiging op door een operatie waarna ze zichzelf aanleert te focussen op de ogen van mensen. In de ogen kon ze zien wat er echt omging in iemand als ze diegene niet goed kon verstaan.
Margaret begint pas laat met het schilderen van portretten als werk. Tot de jaren 50 verdiende ze haar geld met het schilderen van wiegjes en kleding. De werken die ze maakte werden door Walter verkocht. Dit deed hij in The Hungry i, waar hij een vaste gast was. Op een avond ging Margaret met hem mee, maar daar komt ze erachter dat haar man de schilderijen verkoopt alsof ze door hem geschilderd zijn.
In 1964 gaf Walter Keane een interview over 'zijn' werk
Walter overtuigt Margaret
Margaret is boos en confronteert haar man, maar de fraude stopt niet. Volgens Walter kunnen ze niet nu ineens zeggen dat Margaret de schilderijen gemaakt heeft in plaats van Walter. Dat zou kopers alleen maar verwarren dan zouden ze vervolgd worden. Ook zegt Walter dat mensen eerder een doek kopen als ze met de verkoper kunnen praten. Het mag dus niet bekend worden dat Margaret de werken maakt, want ze hebben het geld nodig.
Om de boel een beetje te sussen vraagt Walter of Margaret hem de karakters met grote ogen kan leren schilderen. Het lukt hem niet; volgens Walter is dat de schuld van zijn vrouw en moet zij meer geduld hebben.
“Die verdrietige kinderen stonden symbool voor mijn gevoelens die ik niet kon uitten”
Walter zwemt in het geld terwijl Margaret zwoegt
Waarom zei Margaret zelf niks? Ze wil wel weg, maar ze weet niet hoe ze zichzelf en haar dochter kan onderhouden. Daarom zegt ze maar niks. Bijna 10 jaar lang schildert Margaret de werken elke dag. Het geld wordt beheerd door Walter en terwijl hij geniet van de rijkdom in hun luxe villa met zwembad, werkt Margaret naar eigen zeggen maar liefst 16 uur per dag.
Ze voelt zich opgesloten en ellendig. Deze gevoelens komen tot uiting in haar schilderijen, beseft Margaret later. 'Die verdrietige kinderen stonden symbool voor mijn gevoelens die ik niet kon uitten. Hun ogen waren zoekende. Zochten een reden. Waarom er zoveel verdriet in de wereld is.'
Na 10 jaar huwelijk scheidt het stel, maar Margaret gaat door met het schilderen van portretten die onder Walters naam verkocht worden. Ze belooft hem dat ze het geheim zal bewaren. Toch gaat het knagen aan Margaret en uiteindelijk, in 1970, vertelt ze alles aan een radioverslaggever.
Walter noemt Margaret een psychopaat
Walter schiet direct in de verdediging en houdt vol dat hij degene was die alle schilderijen gemaakt had. Hij wordt vals en probeert Margaret zwart te maken door te zeggen dat ze een alcoholistische en op seks beluste psychopaat is. Hij zegt dat hij haar een keer betrapte terwijl ze seks had met meerdere parkeerhulpen.
Margaret klaagt hem aan en de rechter wil dat zij en Walter allebei in de rechtbank een schilderij maken. Margaret schildert binnen een uur een portret met de kenmerkende grote ogen, maar Walter zegt niet te kunnen schilderen vanwege een schouderblessure.
Margaret wint de rechtszaak en de rechter oordeelt dat Walter haar 4 miljoen dollar moet betalen. Dit geld krijgt ze nooit omdat Walter het fortuin heeft opgemaakt aan zijn extravagante lifestyle. Tijdens de rechtszaak oordeelt een psycholoog dat Walter lijdt aan waanstoornissen. Wellicht denkt Walter écht dat hij de schilderijen zelf maakt. Hij overlijdt in 2000.
Film over het leven van Margaret
Na de onthulling werden de schilderijen met de grote ogen steeds minder populair. In 2013 maakte Tim Burton een film over het leven van de Keane’s, genaamd Big Eyes. Sindsdien is er weer meer vraag naar de werken van Margaret. Maar goed ook, want de inmiddels 91-jarige schildert nog steeds.
Foto boven artikel: Bill Ray/The LIFE Picture Collection/Getty