Alles over de ontdekte Mondriaan in Tussen Kunst en Kitsch

Een unieke erfenis

In de eerste aflevering vanuit Slot Zeist (seizoen voorjaar 2020), meldt een man zich met een wel heel bijzonder stilleven. Op het schilderij zijn twee sinaasappels, een koperen schaal en fles met een uitgebloeide zonnebloem te zien. Meneer en zijn zus erfden het doek van een ongehuwde tante, die destijds voor Museum Boijmans van Beuningen werkte. 

Na haar overlijden bleek uit de papieren dat hun tante dit schilderij in bruikleen had gegeven aan het museum. Meneer heeft het doek opgehaald en wilde, ondanks dat de stijl heel anders is dan het werk waar we Mondriaan van kennen, graag weten of het om een echte Mondriaan gaat. 

Bekijk de uitzending met de ontdekking terug

Signatuur, conditie, kleuren en thema’s

Om te ontdekken of het stilleven echt is geschilderd door Mondriaan, keek Tussen Kunst en Kitsch-expert Willem de Winter allereerst naar de signatuur van Piet Mondriaan. Onder een blauwe lamp kan hij onderzoeken of de verf rondom de signatuur en die van de signatuur zelf hetzelfde is. Ook is te zien of de craquelé van de verf doorloopt in de signatuur. Dat leek allemaal goed te zijn. In Tussen Kunst en Kitsch Extra laat De Winter zien hoe dat werkt. Bekijk de uitzending onderaan deze pagina. 

De kleuren en thema’s passen ook erg bij het werk van Mondriaan uit die tijd, laat Drs. Wietse Coppes van het RKD (Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis) zien in Tussen Kunst en Kitsch Extra. Bijvoorbeeld de zonnebloem in verval. Ook de sinaasappelen heeft Mondriaan vaker geschilderd. 

Expert Willem de Winter kon daarom met groot enthousiasme bevestigen dat dit om een echte vroege Mondriaan gaat: ‘Het oeuvre van Mondriaan is door wetenschappers en kunsthistorici al heel goed in kaart gebracht, dus het is heel bijzonder dat er nu nieuw werk aan toegevoegd kan worden.’ In Tussen Kunst en Kitsch taxeerde De Winter het werk op 40.000 euro. 

Het stilleven op een foto van Mondriaans atelier

In Tussen Kunst en Kitsch Extra bezocht De Winter het RKD (Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis), een kennis- en documentatiecentrum voor Nederlandse kunst. Daar legde hij het ontdekte stilleven voor aan Drs. Wietse Coppes, conservator De Stijl-archieven en editeur van het Mondriaan Editieproject.

Als De Winter en Coppes een foto van het Amsterdamse atelier van Mondriaan bekijken, doen ze een bijzondere vondst. Op de foto is Mondriaan te zien met op zijn ezel een portret van een vrouw: het portret dat in 2018 werd ontdekt door Willem de Winter, en ook een vroege Mondriaan. Het is een portret van Elisabeth Cavalini, in opdracht van een succesvolle koffiehandelaar uit Amsterdam geschilderd met wie Mondriaan bevriend was. 

Daarnaast is er nog iets opmerkelijks op de foto van het atelier te zien: linksboven op de foto zie je namelijk bijna één op één het stilleven terug. De fles, de schaal en de judaspenning: hét stilleven uit Tussen Kunst en Kitsch. Zo zijn op die ene foto van het atelier van Mondriaan de twee ontdekte Mondriaans van Willem de Winter verenigd. 

Bekijk de uitzending van Tussen Kunst en Kitsch Extra: de ontdekking van een Mondriaan hieronder. 

Rembrandt ontdekt in Tussen Kunst en Kitsch

Naast nieuw werk van Mondriaan wordt in het nieuwe seizoen van Tussen Kunst en Kitsch ook een echte Rembrandt ontdekt. Expert Bas Hesselink weet te vertellen dat de ets door Rembrandt zelf is gedrukt, en daarna nooit meer is herdrukt. Deze ontdekking is te zien in de tweede aflevering vanuit museum Krona in Uden. Bekijk de uitzending op woensdag 11 maart om 20.35 uur op NPO 1.