Wie waren de Bentvueghels?
Rond 1620 was er een bijzondere groep kunstenaars uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden in Rome: De Bentvueghels. Dit beruchte kunstgenootschap hield van feesten, drinken en grappen maken, maar vooral van schilderen.
Waarom vormden deze kunstenaars een groep?
Nederlandse kunstenaars trokken rond 1620 naar Rome om te tekenen en te schilderen. Het was destijds een bruisende, maar ook een gevaarlijke stad.
Ver van huis zochten de kunstenaars uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden elkaar op voor steun en gezelschap. Het zag er uit als een studentenvereniging, inclusief ontgroeningsritueel.
Willem Doudijns (toegeschreven aan), Inwijding van een nieuw lid van de Bentvueghels te Rome, ca. 1660
Wat betekent ‘Bentvueghels’?
‘Bentvueghels’ verwijst naar een ‘bende vogels’ die zich niet laten leiden door de geldende regels en gebruiken. Het omschrijft precies hoe de leden zichzelf zagen.
Ieder lid kreeg bij toetreding tot het genootschap ook een passende bijnaam, verwijzend naar hun gedrag, karakter of kunst. Sommige verwezen naar mythologische helden of goden, maar ze namen elkaar ook graag op de hak. Zo werd kunstenaar Johan Teyler ‘Ezel’ genoemd, maar na zijn protest werd het: ‘De gouden ezel’.
Jan Asselijn, Bent Vueghels, 1635-1642
Wat voor kunst maakten de Bentvueghels?
Buiten tekenen was belangrijk voor de Bentbroeders. Ze tekenden de bouw- en beeldhouwwerken van de Klassieke Oudheid, maar maakten ook stadsgezichten en landschapstekeningen.
En ‘Bambocciate’: een nieuw genre tekeningen en schilderijen die het Romeinse volksleven tot onderwerp hebben. Ze waren erg populair in Rome, tot ergernis van de verheven Accademia di San Luca.
Pieter van Laer, Landschap met jagers, 1640
Nu te Zien! in het Centraal Museum
In het tv-programma Nu te Zien! bekijkt Marc de Beyer, directeur van het Teylers Museum, het werk van de Bentvueghels in het Centraal Museum in Utrecht. Daar zijn in de tentoonstelling ‘De Bentvueghels. Een berucht kunstgenootschap in Rome’ ook voorstellingen van hun feesten en ontgroeningsrituelen te zien.
Kijk Nu te Zien! op woensdag 19 april 2023 om 21.10 uur bij AVROTROS op NPO 2.
Of kijk Nu te Zien! (terug) op NPO Start
[Credits header: Anton Goubau, De studie van de kunst in Rome, 1662. Collectie KMSKA - Vlaamse Gemeenschap (Foto: Hugo Maertens)]