Slovenië: Honing en het platteland
Taco en Joris zijn in Slovenië, een land dat eeuwenlang werd overheerst door andere landen. Toen het in 1991 zelfstandig werd, begon de zoektocht naar hun eigen identiteit. Honing lijkt daarin al eeuwenlang een belangrijk hoofdingrediënt te vormen.
De koningin van de bijen
In Slovenië zijn 1 op de 200 mensen imker. Overal in het landschap zie je gekleurde, vierkante en stapelbare bijenkassen. De honingraad staat zelfs op hun euromunt. In de hoofdstad Ljubljana kijken Taco en Joris bij een stadsimker die zijn bijen houdt op zijn dakterras.
Maar waar komt de oorsprong van de bijenteelt in Slovenië vandaan? Dat heeft alles te maken met de Habsburgse vorstin Maria Theresia. Ze zorgde voor de institutionalisering van de honingteelt en stelde Anton Janša aan als hofimker. Janša ontwikkelde de moderne vierkante bijenkorf, maar was naast imker ook kunstenaar.
Martin van Meytens - Cesarica Marija Terezija (circa 1742), Narodna Galerija, National Gallery of Slovenia, Ljubljana
Maria Theresia was de enige vrouwelijke vorst in het Habsburgse rijk. De bijenkolonie werd gezien als model voor de maatschappij met de koningin aan het hoofd. Dankzij haar is honing zo groot geworden in Slovenië.
Ivan Grohar: dichtbij de natuur
De identiteit van Slovenië is ook gevormd door de schilderkunst. In de Narodna Galerija neemt directeur Barbara Jaki Taco en Joris mee naar hét schilderij van de Slovenen.
Het kunstwerk ‘De Zaaier’ (1907) van Ivan Grohar, dat ook te vinden is op hun euromunt. Hij is de held van het impressionisme van de 19e eeuw in Slovenië en brengt met zijn verfstreken de mens en de natuur samen. Iets wat ook heel erg past bij de Sloveense identiteit.
Ivan Grohar - De Zaaier (1907) Narodna Galerija, National Gallery of Slovenia, Ljubljana
De kracht van creativiteit in Metelkova
Taco en Joris stoppen in Ljubljana bij Metelkova, een artistieke hotspot in een oude kazerne die in 1993 ontstond toen de kunstbeweging de plek annexeerde. De openbare ruimte is helemaal ingericht met kunst.
Ook het kunstenaarscollectief Irwin was er actief. Zij waren politiek geëngageerd en een drijvende kracht achter de onafhankelijkheid van Slovenië. Op het terrein van Metelkova ontmoeten Joris en Taco de hedendaagse kunstenaar Polonca Lovšin die focust op de verhouding tussen mens en natuur, en daarin kunnen bijen niet ontbreken.
Polonca Lovšin, Taco Dibbits en Joris Bijdendijk in Metelkova
De historie achter de Sloveense wijn
Wist je dat Slovenië ook beroemd is om zijn topwijnen? Joris neemt Taco mee naar wijnmaker Alex Klinets die naast wijn ook heerlijke charcuterie maakt. Ze komen erachter dat de verhalen over het wijnmaken, nauw samenhangen met de geschiedenis van het land.
Vorstin Maria Theresia introduceerde namelijk een classificatiesysteem voor de beste wijnregio's. Dit was tachtig jaar voor Frankrijk ermee begon. En tijdens het communisme stond het wijnmaken stil waardoor de grond nog zo goed en onbewogen bleef. Waarna een heuse wijn renaissance ontstond.
Taco Dibbits, wijnmaker en Joris Bijdendijk
De koningin van de Sloveense gastronomie
Ana Roš heeft Slovenië echt op de gastronomische kaart gezet. Ze is meerdere keren bekroond tot beste vrouwelijke chef ter wereld en haar restaurant staat steevast in de top vijftig beste restaurants ter wereld.
Roš werkt lokaler dan lokaal, met producten die op loopafstand van het restaurant te krijgen zijn. Ook producten van de bijen en de honing. Voor Joris en Taco maakt ze een uniek gerecht van kaas en bijenwas.
De tweede aflevering van De kok en de directeur zie je zondag 17 juli 2022 om 19.20 uur op NPO 2. Of kijk de uitzending (terug) via NPO Start.