Neo Matloga: ‘Het praat tegen mij en ik praat terug.’
Kunstverzamelaar Rattan Chadha prijst aanstormend talent Neo Matloga om zijn eigenzinnigheid en het feit dat zijn het werk zich niet in een eerste oogopslag prijsgeeft. Neo is een van de drie kanshebbers voor de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs. Zijn werk, is net als dat van de drie andere genomineerden, tot en met 16 juni 2019 te zien in Stedelijk Museum Schiedam.
Funda Gül Özcan wint de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2019
- UpdateDe jury koos unaniem voor Funda Gül Özcan als winnaar van de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2019. Neo Matloga maakt nog wel kans op de publieksprijs. Bezoekers kunnen in Stedelijk Museum Schiedam tot eind mei stemmen op de publieksfavoriet. Deze publieksprijs wordt uitgereikt op 2 juni in het museum. De winnaar van de publieksprijs ontvangt vijfentwintighonderd euro.
Een tweejarige residentie aan de prestigieuze postdoctorale kunstopleiding De Ateliers in Amsterdam bracht Neo naar Nederland. Hij maakte snel naam. Zijn werk was onder meer te zien is een tentoonstelling over jonge Zuid-Afrikaanse kunstenaars in Kunsthal Kade, Amersfoort. Ook won hij de laatste editie van de Koninklijke Prijs voor schilderkunst.
Neo begon met het maken van collages in 2017. Tijdens zijn eerste jaar op De Ateliers maakte hij nog olieverfschilderijen: mooie, lievige werken die naar eigen zeggen weinig toevoegden, en al na een jaar wist-ie dat hij er niet mee verder wilde. Toen hij tijdens z’n vakantie in zijn geboortestad Mamaila door een stapel tijdschriften bladerde, ontdekte hij zijn ideale medium: collage.
“De echte wereld komt tot ons in kleur. Komt iets niet tot ons in kleur dan is het niet de echte wereld. Het is een andere wereld: mijn wereld.’”
Zijn werken tonen huiselijke settingen, soms situaties van alledag, soms feestelijkheden, allemaal in grijstinten. Dansende mensen, kaartende mensen; taferelen die gezellig zouden zijn ware het niet voor de verontrustend vervormde figuren erop. Ze hebben iets ondoorgrondelijks. In het maken van de collages leidt het ene gezicht tot een ander gezicht. Een mond of een ander onderdeel van een gezicht leidt tot een nieuw schilderij. Het werk praat tegen hem en hij praat terug. Neo: ‘Wat ik nu aan het doen ben werkt bijna therapeutisch.’
Neo begon gezichten te verzamelen: acteurs, muzikanten en politici. Hij bewerkte ze op de computer, blies ze op en printte ze uit. Het resulteerde in Black Collages, een reeks van 48 kubistische koppen opgebouwd uit de trekken van onder meer de burgerrechten-activist Steve Biko, Winny Mandela, schrijver James Baldwin en Martin Luther King. Hij was blij met het resultaat, maar hij miste de schilderkunstige toets en kwam zo uit bij schilderen met inkt.
Zwart-wit is volgens hem aantrekkelijk omdat het zo rijk is aan connotaties (politiek, bijbels, raciaal) en vanwege de kunstmatigheid ervan: ‘De echte wereld komt tot ons in kleur. Komt iets niet tot ons in kleur dan is het niet de echte wereld. Het is een andere wereld: mijn wereld.’
Verbonden met zijn afkomst door collages
Neo is geboren in Zuid-Afrika en houdt van het land. Hij haalt er zijn inspiratie vandaan en ook een deel van zijn bronmateriaal. Nu hij in Nederland is, vanwege een residentie van twee jaar aan het vooraanstaande postdoctorale kunstenaarsinstituut De Ateliers, krijg hij de kans om zijn werk te verbreden en universeler te maken.
Het tijdschrift ZAM speelt een speciale rol voor Neo: ‘Voor mij is ZAM het eerste tijdschrift dat mensen van kleur afspiegelt en zwarte mensen ook afspiegelt op alle manieren waarop de mens wordt afgebeeld. De inhoud van het tijdschrift zorgt ervoor dat ik me verbonden voel met waar ik vandaan kom.’ Het tijdschrift is ook in Nederland verkrijgbaar en helpt Neo in zijn werk, omdat het zo dichtbij hem staat. ‘Je zou kunnen zeggen dat ZAM me aanzet tot creativiteit en mijn verbeelding prikkelt’.
De Volkskrant Beeldende Kunst Prijs
De prijs komt voort uit een samenwerking van AVROTROS, Stedelijk Museum Schiedam en de Volkskrant en de winnaar ontvangt tien duizend euro, ter beschikking gesteld door de Rabobank, en een boekpublicatie, dankzij het Jaap Harten Fonds. De winnaar van de publieksprijs ontvangt vijfentwintighonderd euro.
De persoon achter het werk
‘Ik leerde Neo’s werk kennen via mijn curator. Na een paar afbeeldingen te hebben gezien heb ik met hem afgesproken in zijn atelier. Ik ben daar toen een halve dag gebleven. Ik vond hem interessant', vertelt Rattan Chadha aan de Volkskrant. Chadha is de oprichter van Mexx en hotelketen citizenM en heeft een bijzondere privécollectie met hedendaagse kunst. De persoon achter het werk is voor hem erg belangrijk. Het bepaalt voor vijftig procent of hij in iemand wil investeren. Chadha was onder de indruk van Neo’s zelfvertrouwen en achtergrond. ‘Hij weet precies wat hij wil en dat gaat hem succes brengen.’
De mensen op de collages van Neo intrigeren, zegt kunstverzamelaar Rattan Chadha. 'Ze hebben meerdere gezichten tegelijk. Ze lijken maskers te dragen. Ik zie dat als een metafoor voor de manier waarop we ons door de wereld bewegen: we dragen van moment tot moment een ander masker. We kunnen heel onaardig doen tegen onze vrouw en een minuut later al weer sympathiek zijn tegen een zakenpartner. We zijn velen. Neo heeft dat gegeven in zijn werk mooi verbeeld.’
In totaal zijn drie kunstenaars genomineerd voor deze oeuvreprijs voor getalenteerde kunstenaars van 35 jaar of jonger, wonend en werkend in Nederland. De drie jonge talenten zijn voorgedragen door kenners uit de Nederlandse kunstwereld, dit jaar: fotograaf Robin de Puy, directeur van het Centraal Museum in Utrecht Bart Rutten en kunstverzamelaar Rattan Chadha. Namens Chadha vertelde Liesbeth Willems over de kracht van Neo's werk.
Lees meer over de andere genomineerden van De Volkskrant Beeldende Kunst Prijs