Lonneke van der Palen: ‘Er ligt zoveel schoonheid verscholen op elke hoek van de straat.’
‘Zij weet een plastic zak, een lullig paaltje of een afstandsbediening zo te fotograferen dat het er opeens wél magisch uitziet’, vertelt fotograaf Robin de Puy over aanstormend talent Lonneke van der Palen. Lonneke is een van de drie kanshebbers voor de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs. Haar werk is, net als dat van de drie andere genomineerden, tot en met 16 juni 2019 te zien in Stedelijk Museum Schiedam.
Funda Gül Özcan wint de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2019
- UpdateDe jury koos unaniem voor Funda Gül Özcan als winnaar van de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2019. Lonneke van der Palen maakt nog wel kans op de publieksprijs. Bezoekers kunnen in Stedelijk Museum Schiedam tot eind mei stemmen op de publieksfavoriet. Deze publieksprijs wordt uitgereikt op 2 juni in het museum. De winnaar van de publieksprijs ontvangt vijfentwintighonderd euro.
De basis van Lonnekes werk in Stedelijk Museum Schiedam wordt gevormd door vijf grote beelden aaneengeschakeld op een grote lap fotobehang met daarop kleinere beelden op dibond en in lijsten. Ze koos voor haar eigen favorieten; haar beste werken. In het geconstrueerde verhaal vormt de auto de leidraad. Lonneke: ‘Ik ben onwijs fan van autorijden. Deze manier van reizen brengt mij op die plekken.’ De auto betekent avontuur, staat voor lievelingsfilms als Easy Rider en een David Lynch-achtige sfeer met spanning en mysterie en rafelrandjes.
De kijker verwonderen
Het valt haar op dat wanneer mensen op reis gaan, nieuwe ervaringen opdoen of nieuwe plaatsen ontdekken het delen van de ervaring bijna belangrijker is geworden dan de ervaring zelf. Dat vindt ze zonde. In haar werk probeert ze daarom juist de alledaagse indrukken in een nieuw daglicht te zetten. Lonneke: ‘Er ligt zoveel schoonheid verscholen op elke hoek van de straat.’
Lonneke is voor haar werk zowel in de studio, voor het meer geconstrueerde werk, als buiten de studio, waar ze meer vertrouwt op het oog, te vinden. Door beide soorten beelden te combineren creëert ze onverwachte associaties en nieuwe verrassingen. Ze gebruikt vaak twee handflitsertjes die ze altijd bij zich heeft en die de boel lekker theatraal kunnen uitlichten – alles om het filmische karakter van de ‘plaatjes’ in haar hoofd te bereiken: foto’s die wel wortelen in de werkelijkheid, maar nooit documentair zijn.
De eenvoud en het opgeruimde van gekke details
De Puy houdt van de eenvoud en het opgeruimde op Lonnekes foto’s, en van hoe ze de zichtbare wereld versimpelt tot vormen, kleuren, licht en structuur. De Puy: ‘Zij ziet gekke details: een zwarte afstandsbediening op het nachtkastje in een motelkamer bijvoorbeeld. Het is een foto waarop eigenlijk niets te zien is – ik bedoel: wat is dat nou, zo’n ding? En toch vind ik het heel fijn om naar te kijken.’ Lonneks serie Trash Treasures, vijftien foto’s waarop de plastic zak in verschillende ‘gedaanten’ opduikt, in 2017 gemaakt in de straten van Kaapstad, is een van De Puy's lievelingsseries.
“Het heeft iets mysterieus. Het heeft een eigen werkelijkheid gekregen, die los staat van hoe wij het om ons heen zien.”
De Puy denkt dat de kijker getriggerd wordt om op een andere manier naar naar objecten te kijken in het algemeen en dat maakt het de wereld volgens haar een stuk mooier en interessanter. 'En dan opeens zijn overal om je heen dat soort Lonnekes plaatjes. Als ik denk aan zwerfplastic dan zie ik troep en chaos, dan voel ik ergernis. Op een foto van Lonneke is zo’n plasticzak ineens mooi en schoon en dromerig. Dan is het geen vies ding meer, maar een prachtige, kleurrijke vorm die aan mijn muur moet.’
De Volkskrant Beeldende Kunst Prijs
De prijs komt voort uit een samenwerking van AVROTROS, Stedelijk Museum Schiedam en de Volkskrant en de winnaar ontvangt tien duizend euro, ter beschikking gesteld door de Rabobank, en een boekpublicatie, dankzij het Jaap Harten Fonds. De winnaar van de publieksprijs ontvangt vijfentwintighonderd euro.
Volgens De Puy wordt fotografie nog steeds ontzettend ondergewaardeerd. Ze wil dat er in haar vakgebied waardering komt voor wat fotografie kan zijn en wat fotografie is. De Puy: 'Ik vind Lonneke op een ontzettend mooie manier al die aspecten binnen dat vak, licht, kleur, vorm, de keuze voor een bepaald materiaal, het weghalen van dingen uit beeld of het juist samenbrengen van dingen in beeld, het versimpelen en het creëren van haar eigen werkelijkheid, beheerst. Volgens mij is dat wat kunst is.'
In totaal zijn drie kunstenaars genomineerd voor deze oeuvreprijs voor getalenteerde kunstenaars van 35 jaar of jonger, wonend en werkend in Nederland. De drie jonge talenten zijn voorgedragen door kenners uit de Nederlandse kunstwereld, dit jaar: fotograaf Robin de Puy, directeur van het Centraal Museum in Utrecht Bart Rutten en kunstverzamelaar Rattan Chadha. De winnaar van de juryprijs wordt op 18 april bekend gemaakt tijdens een speciale uitzending van Opium op NPO Radio 4 vanuit Vondel CS.