Het zwaard van Johan van Oldenbarnevelt
Een team experts van het Rijksmuseum stort zich op de vraag: Met welk zwaard werd Johan van Oldenbarnevelt onthoofd?
Gezegd wordt dat het zwaard waar Johan van Oldenbarnevelt mee omgebracht is in het Rijksmuseum ligt. Maar in 2018 dook er een andere kanshebber op in Duitsland, in de collectie van de Staatlichen Kunstsammlungen in Dresden. Is een van deze zwaarden daadwerkelijk hét zwaard waarmee de stichter en leider van de Republiek der Nederlanden werd vermoord?
“Het zwaard in het Rijksmuseum of het zwaard in Dresden: wat is de echte?”
Zwaarden in het metaalatelier
In de eerste aflevering van het AVROTROS-programma Historisch Bewijs staat deze vraag centraal. Op basis van materiaal-technisch en historisch archiefonderzoek kan worden geconcludeerd welke van deze twee zwaarden de echte is. Het materiaal-technisch onderzoek wordt geleid door Robert van Langh, hoofd Conservation & Science, en speelt zich af in onder andere het metaalatelier van het Rijksmuseum. Ook komt er een Brits zwaardenspecialist langs om een blik te werpen op de twee relikwieën.
Utrechts Archief
Hoofd Geschiedenis Martine Gosselink onderzoekt de herkomst van de zwaarden door middel van historisch onderzoek. Enkele documenten die worden uitgepluisd zijn onder meer de persoonlijke documenten van Hans Pruijm in het Utrechts Archief en de gedichten van dichter Frans Greenwood.
Johan van Oldenbarnevelt: wie was dat ook alweer?
Johan van Oldenbarnevelt, geboren in Amersfoort in 1547, was raadspensionaris van de Staten van Holland gedurende de Tachtigjarige Oorlog in de 16e en 17e eeuw. Het land was op dat moment in handen van Maurits van Oranje, de tweede zoon van Willem van Oranje. Maurits was voornamelijk geïnteresseerd in het leger en de militaire zaken, dus werd Van Oldenbarnevelt aangewezen als plaatsvervangend politiek leider. Maar in 1618 kwamen de twee tegenover elkaar te staan, toen Van Oldenbarnevelt de Scherpe Resolutie invoerde (het geven van zelfstandige bevoegdheid aan Hollandse steden tot het aannemen van huurtroepen). Daar was Maurits het niet mee eens, en van Oldenbarnevelt werd gearresteerd. Op 13 mei 1619 werd Johan van Oldenbarnevelt op het Binnenhof in Den Haag onthoofd door beul Hans Pruijm. Johans laatste woorden waren: “Maak het kort, maak het kort.”
Meer ontdekken over het zwaard en de wereld van archiefonderzoek? Kijk dan naar 'Historisch Bewijs Extra - Van microscoop tot isotoop'. In deze extra aflevering kijk je mee over de schouders van experts en onderzoekers en ontdek je meer over de innovatieve onderzoekstechnieken die worden gebruikt bij de waarheidsvinding in het programma.