Charlotte Perriand - Pionier van de levenskunst

“Wij borduren hier geen kussens”

Na haar studie aan de École de l'Union Centrale des Arts Décoratifs in Parijs wilde Perriand graag werken bij de beroemde architect Le Corbusier. In 1927 solliciteert ze naar een functie in zijn studio, maar ze wordt afgewezen met de woorden: “Wij borduren hier geen kussens”. Toch zou die houding snel veranderen. Krabman: “In 1927 zag Le Corbusier op een tentoonstelling Perriands ‘Bar sous le toit’, een avant-gardistische zithoek met bar die ze gemaakt had voor haar eigen woning. Hij was onder de indruk van het heel strakke ontwerp, met metaal en chroom. Aangezien hij iemand zocht voor de inrichting en het meubilair van zijn gebouwen, vroeg hij Perriand bij hem te werken.” En dat deed ze. Ze werkte uiteindelijk tien jaar bij Le Corbusier en zijn neef Pierre Jeanneret.

Uit de schaduw van Le Corbusier

Haar leven lang stond Perriand in de schaduw van haar voormalig werkgever. Ze voerde strijd met Le Corbusier, die met de eer voor veel van haar ontwerpen ging strijken. Krabman: “Alles wat ze voor Le Corbusier ontwierp, kreeg een productcode en een nummer; haar eigen naam werd niet vermeld.” Zo staat LC1, LC3 voor Le Corbusier 1 en Le Corbusier 3. In 1937 vertrekt Perriand dan ook om samen te gaan werken met haar vriend, kunstschilder Fernand Léger. Later in haar leven zoekt ze de samenwerking met Le Corbusier weer op.

Van oktober 2019 tot februari 2020, twintig jaar na haar overlijden, zette de particuliere Fondation Louis Vuitton Perriand in de schijnwerpers met een groot retrospectief, waarvoor werd samengewerkt met Perriands dochter Pernette. Krabman vertelt dat ook zij met de documentaire graag laten zien wie Charlotte Perriand was en wat ze heeft ontworpen: “Haar ontwerpen zijn nog steeds relevant, maar zij heeft er nooit de credits voor gekregen. Ze verdient het om eindelijk uit de schaduw van Le Corbusier te treden.”

Activist van de moderniteit

Krabman vertelt dat Perriand was geïnspireerd door de nieuwe tijd, door nieuwe technieken, door de opkomst van fabrieken. Ze maakte functionele en comfortabele ontwerpen die nog steeds heel modern ogen. Krabman: “Aanvankelijk ontwierp ze puur voor haar eigen gemak, vanuit de gedachte: ‘Wat wil ik zelf graag in huis?’ Een van haar eerste ontwerpen was een tafel die ze uit kon schuiven. Zo kon ze haar vrienden ook thuis uitnodigen, terwijl ze heel klein woonde. Dat lijkt nu heel normaal, maar toen was het heel revolutionair.”

“Het is een kleine gevangenis”

Ondanks hun breuk stelt Le Corbusier Perriand voor om mee te werken aan de inrichting van zijn Cité Radieuse, een wooncomplex voor 1600 mensen in Marseille. Perriands studies naar units van veertien vierkante meter per persoon worden uitgevoerd. Met schuifwanden, een tussenverdieping voor de ouderslaapkamer en bovenal de open keuken met bar. Dat was een concept dat Charlotte al in 1929 in een ander project had vormgegeven om de vrouw te bevrijden uit haar huishoudelijke isolement. In tegenstelling tot de mannelijke architecten van die tijd, die de vrouw opsloten in hun technische en functionele keukenlaboratorium. 

Perriand bestempelt de keuken als “kleine gevangenis”. Krabman: “Perriand was ook een feminist. Ze wilde de huisvrouw bevrijden uit haar stereotiepe rol. Ze wilde dat als de vrouw bezig was in de keuken, ze nog wel contact kon maken met haar gasten. Voor die tijd was dat baanbrekend.” 

Perriand had een sterke mentaliteit en een nog sterker doorzettingsvermogen. Daarmee hield ze zich staande in de mannenwereld waarin ze werkte. Krabman: “Ze heeft zelf geschreven dat dat komt door haar jeugd in de bergen, waar ze regelmatig op stap ging om zo’n berg te beklimmen. Tijdens een klim is opgeven geen optie en dat gaf haar de mentaliteit van altijd doorgaan.”

Meer van dit soort artikelen lezen? Vraag een gratis proefexemplaar aan via onderstaand artikel.