Afsluitdijk wordt Nederlandse ‘Hooverdam’
Nederland staat te watertrappelen om aan de Waddenzee te werken: op de Afsluitdijk staat ’s werelds eerste en grootste blauwe energiecentrale. Het is een proefcentrale waar ze een bijzondere vorm van duurzame energie kunnen opwekken. In deze centrale is elektriciteit te winnen uit het verschil in zoutconcentratie van het zoete water uit het IJsselmeer en het zoute water uit de Waddenzee. Zo zou er in de toekomst een groot deel van Nederland elke dag van energie kunnen worden voorzien. De Afsluitdijk wordt een oneindige bron van blauwe energie!
Een oud idee …
Midden op de Afsluitdijk staat al sinds een paar jaar een grote blauwe doos; de grootste werkende blauwe energiecentrale ter wereld. In deze proeffabriek wordt gekeken naar hoe op een zo optimaal mogelijke manier energie gewonnen kan worden uit zoet en zout water.
De eerste ideeën om energie te halen uit het verschil in zoutconcentratie stammen al uit de jaren ’50 van de vorige eeuw. De techniek om membranen te maken die van zoet en zout water elektriciteit konden maken stond echter in de kinderschoenen en was bijzonder duur.
… weer tot leven gewekt
In 2015 zagen Nederlandse onderzoekers een kans om deze techniek weer af te stoffen en in de praktijk te testen. Een begin was gemaakt door op de afsluitdijk de eerste proefinstallatie te bouwen. De enorme technologische vooruitgang maakte het mogelijk om goed werkende membranen goedkoper te produceren. Daarnaast maakt het schaarser worden van fossiele brandstoffen en het probleem van klimaatverandering het nu ook aantrekkelijk om nog actiever nieuwe energiebronnen te ontwikkelen en zoeken die geen broeikasgassen uitstoten.
“De centrale die nu op de afsluitdijk staat zou een capaciteit van maximaal 200 megawatt kunnen hebben”, vertelt Rik Siebers van Bouwkundige Begeleidingen Adviesgroep (BBA) . "Genoeg om 500.000 huishoudens van energie te voorzien. Daarmee wordt de Afsluitdijk de Hooverdam van Nederland."
Hoe werkt het?
Wanneer zout (natriumchloride) oplost in water, valt dit uiteen in geladen deeltjes: ionen. Deze zijn zowel positief (natrium) als negatief (chloride) geladen. Zout water heeft dus veel meer geladen deeltjes dan zoet water. Precies dit verschil kan worden gebruikt om elektriciteit op te wekken.
Om energie te halen uit het zoete en zoute water is een speciaal membraan nodig. Dit is een barrière tussen het zoete en het zoute water die – in dit geval – alleen één soort deeltje doorlaat. Óf alleen de positieve natrium deeltjes óf alleen de negatief geladen chloride deeltjes. Door dit op grote schaal te doen, met veel water en veel positieve en negatieve deeltjes van elkaar te scheiden, ontstaat er een groot ladingsverschil. Dit ladingsverschil wordt omgezet in elektriciteit. Dit proces heet omgekeerde elektrodialyse.
Energie verborgen in het opgeloste zout
De energie die de nieuwe installatie levert zit dus als het ware ‘verborgen’ in de verschillende zoutconcentraties van het IJsselmeerwater en dat van de Waddenzee. De elektrische lading van het opgeloste zout is de bron van de elektriciteitsproductie. De membranen zijn essentieel en zorgen ervoor dat er elektriciteit uit gehaald kan worden.
Overal ter wereld
Op dit moment staat de eerste proefinstallatie van de wereld op de Afsluitdijk en zijn er concrete plannen om een nieuwe centrale in Katwijk te gaan bouwen. Echter overal ter wereld waar zoet en zout water bij elkaar komen is blauwe energie te winnen. Dus waar rivieren in de zee stromen, maar ook bij industriële processen waar zout water als rest product ontstaat – bijvoorbeeld bij kaasfabrieken – is blauwe energie op te wekken.
In Den Haag zijn ze ook blij met de recente ontwikkelingen. “Een baanbrekende technologie die helpt maatschappelijke problemen in de wereld op te lossen” Laat Premier Mark Rutte weten. Gezien het succes van de proefcentrale heeft Kabinet Rutte deze Blauwe Energie Centrale benoemd tot nationaal Icoon.
'De wereld van morgen' is op woensdag 26 juni 2019 te zien om 20.30 uur op NPO1.