5 x goud in de kunst

Goud voor je billen

Speciaal voor het Guggenheim in New York maakte Maurizio Cattelan (1960) in 2016 een toilet van 18-karaats goud. Hij werkte echt en kon zelfs gebruikt worden door de bezoekers! Het glimmende goud heeft het imago van extreme luxe, een contrast met de functie van de wc-pot. 

Het werk werd in 2019 gestolen uit het Blenheim Palace in Engeland waar het deel uitmaakte van een tentoonstelling. Omdat het werk ook daar echt was aangesloten op de riolering, veroorzaakte de diefstal aanzienlijke schade. 

De gouden periode van Klimt

Kunstenaar Gustav Klimt (1862-1918) kent zelfs een gouden periode. Veel van zijn schilderijen uit deze periode bevatten bladgoud. De meest bekende werken die met deze periode in verband worden gebracht zijn de beroemde 'De kus' uit 1907-1908, 'Judith I' (1901) en het 'Portret van Adele Bloch-Bauer I' uit 1907. Het zijn de werken waar de meeste mensen hem van kennen. 

Het is niet met zekerheid te zeggen waarom Klimt zo'n interesse had voor goud. Waarschijnlijk werd hij geïnspireerd tijdens zijn reizen naar Venetië en Ravenna. Of het werd hem met de paplepel ingegoten: zijn vader was goud graveur.

Tussen pop en kitsch

In 1998 maakte Jeff Koons (1955) dit porseleinen beeld van the King of Pop, Michael Jackson, en zijn Chimpansee genaamd Bubbles. Het goud geeft het beeld een kitscherige sfeer. Het werk maakt deel uit van Koons' serie met de titel 'Banality', waarin hij enorme porseleinen sculpturen maakte die verwezen naar goedkope, verzamelbare beeldjes.

Sterven in goud

Ook beeldhouwer en performancekunstenaar James Lee Byars (1932-1997) had iets met goud. Het was voor hem de kleur van kosmische perfectie. In een tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam had hij een geheel gouden ruimte gevuld met gouden cirkels, ballen en staven.

Een van zijn meest opvallende performance werken is 'The Death of James Lee Byars' uit 1994. De installatie bestaat uit een kamer met vier wanden die volledig zijn bedekt met bladgoud. Hij ging er zelf voor de performance in liggen, om zijn eigen dood te repeteren. De kunstenaar leed aan ongeneeslijke kanker.

Goud is macht

In de schatkamer van de Dom in Aken is een reliekbuste van keizer Karel de Grote te zien. Hij was de eerste keizer die Europa kende na de val van het Romeinse Rijk en wordt gezien als een soort oervader van Europa.

Heersers na hem, vooral de Duitse koningen en keizers, probeerden het succes van Karel de Grote aan zichzelf te verbinden door het maken van gouden voorwerpen, zoals deze buste van goud, zilver en edelstenen. 

In De kleuren van Caspers gaat Charlotte nog dieper in op deze buste en de kleur goud.