Historie

AVRO: als onafhankelijke omroep pijler onder het publieke bestel

Vanuit de loods van de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek in Hilversum werd op zaterdag 21 juli 1923 de eerste proefuitzending de ether in geslingerd, van waaruit later de Algemeene Vereeniging Radio Omroep (AVRO) is ontstaan. De eerste pioniersjaren van de AVRO worden gedomineerd door radio, waarin De Bonte Dinsdagavondtrein en Hersengymnastiek ontelbare luistervinken aan de radio gekluisterd houden.

Televisie
In oktober 1951 doet televisie zijn intrede en de AVRO scoort vooral met de spraakmakende talkshow van Willem ‘O’ Duys (Voor de vuist weg), ongecompliceerd jeugdamusement in Stuif es in (Ria Bremer: “Laat de balk maar zakken!”) en met Mies Bouwman (Open het Dorp - het legendarische benefietprogramma en later In de Hoofdrol). De AVRO heeft ook een grote naam op het gebied van kunst en cultuur.

De grootste
Bij de AVRO zit je goed. Of het nu aan die slogan, de programma’s of de presentatoren ligt, de AVRO groeit uit tot grootste omroep van Nederland. Het ledental krijgt een enorme injectie als in 1967 het onafhankelijke omroepblad Televizier een officiële uitgave van de AVRO wordt. Zo beschikt ‘de Algemene’ met Avrobode én Televizier over een groot aantal leden: maar liefst 800.000. Bovendien organiseert de tv-gids sinds 1964 jaarlijks een verkiezing van het populairste programma: de Gouden Televizier-Ring. Een programma die tot de dag van vandaag de meest prestigieuze publieksprijs van de Nederlandse televisie uitreikt. In 2006 krijgt ‘de ring’ ook een radiovariant: de Gouden RadioRing.  

Missie
Volgens de verenigingsstatuten uit vervlogen tijden, stelt de AVRO zich als algemene en onafhankelijke organisatie ten doel: het uitzenden van volledige radio- en televisieprogramma’s, die in redelijke onderlinge verhouding tenminste onderdelen omvatten van verstrooiende, culturele, informatieve en educatieve aard. Die missie is later nauwelijks gewijzigd, maar werd gedurende het bestaan wel gemoderniseerd en opnieuw geformuleerd.

TROS: van REM-eiland naar best bekeken publieke omroep

De TROS, de afkorting van Televisie Radio Omroep Stichting, zag het levenslicht op 4 november 1964. Aan die officiële oprichting ging een woelige periode rond Radio en TV Noordzee vooraf:

Een paar maanden eerder – op 1 september – heette omroepster Marianne Bierenbroodspot de kijkers vanaf het REM-eiland hartelijk welkom. De eerste documentaire, met als toepasselijke titel Het Eiland, ging over de passie en het doorzettingsvermogen waarmee bijna een jaar aan het tv-eiland in zee was gewerkt. Ook andere programma's als Rin Tin Tin en Mr. Ed het sprekende paard maakten indruk. Liefst 350.000 Nederlanders kochten bij de radio- en tv-speciaalzaak de REM-antenne om het signaal op kanaal 11 te kunnen ontvangen.

Underdog
Maar zeventien dagen na die eerste tv-uitzending sprak de meerderheid in de Tweede Kamer zich uit voor de anti-REM-wet. Het gevolg? De omroep moest van zender, zelfs de marine rukte uit! Brievenrubrieken in kranten stroomden vol met verontwaardigde reacties van kijkers en luisteraars. In Amsterdam vond de directie een werkbare oplossing: REM verwierf een legale zendvergunning. Als zesde officiële omroep was het doel van de TROS duidelijk: de populaire programma's van TV en Radio Noordzee aan land voortzetten.

Vanaf dat prille begin had de TROS de sympathie van het volk. De eerste advertentie leverde meteen 10.000 leden op. De prijs voor het lidmaatschap was symbolisch: slechts één gulden per jaar. Het ging snel. Nederland koos massaal voor de underdog. De TROS stoomde van aspirant-omroep (de C-status) door naar B-omroep en verwierf binnen een paar jaar de A-status.

Missie
De publieke opdracht werd verankerd in een heldere missie. De TROS wil amuseren en informeren én staat middenin de maatschappij. Karakteristiek fragment uit het mission statement: ‘We leggen met onze programma's de nadruk op wat mensen bindt, niet op wat mensen verdeelt. Als Nederland in hokjes is verdeeld, dan zijn wij het marktplein waarop iedereen samenkomt. De TROS hoort niet bij een geloof. Niet bij een politieke stroming. Onafhankelijkheid tekent de TROS: wij zijn geen zuil maar een fundament.’

Bovendien koos de TROS openlijk voor de eigen achterban, het publiek. ‘De kijkers zijn er niet voor ons, wij zijn er voor de kijkers!’

Best bekeken
Er is niets zo subjectief als kwaliteit, maar kijk- en waarderingscijfers liegen niet. In het vijftigjarig bestaan heeft de TROS altijd goed gescoord. Op radio en op televisie. De TROS was sinds 2001 onafgebroken de best bekeken en beluisterde publieke omroep. De TROS profileerde zich extern als ‘De Grootste Familie van Nederland’, maar kon dat alleen doen omdat dit intern ook zo werd gevoeld. ‘Het zijn de programma’s die t hem doen’ was ook een sterke slogan die naadloos aansloot bij de visie die de TROS sinds de start op het REM-eiland wilde uitstralen. De TROS, schatplichtig aan die eerste uitzending op 1 september 1964, sluit op 2 september 2014 het vijftigjarig bestaan als zelfstandige publieke omroep af met een vrolijke feestavond in Koninklijk Theater Carré.

AVROTROS

Dat wij uitstekend in staat zijn om met veranderende omstandigheden om te gaan heeft de periode van het samengaan van AVRO en TROS bewezen. In een relatief korte periode is het beste van twee omroepverenigingen samengebracht in een nieuwe organisatie met een eigen identiteit: AVROTROS.

De missie van AVROTROS wordt sinds de fusie in 2014 gedragen door twee pijlers: rechtvaardigheid en cultuur. Dat is onze kerntaak. Ons bestaansrecht. Met een breed aanbod van toegankelijke programma’s over cultuur en rechtvaardigheid verrijken we Nederland al jaren. Hiermee stimuleren we de gezamenlijke beleving van zoveel mogelijk Nederlanders en werken we aan een goed geïnformeerde, veilige en rechtvaardige samenleving.

Binnen het publieke bestel onderscheidt AVROTROS zich door cultuur actief naar de mensen toe te brengen, toegankelijk te maken. We streven ernaar iedere Nederlander op een laagdrempelige manier in aanraking te brengen met cultuur, in de breedste zin van het woord. Het is het genre waar we al jaren in uitblinken. Van theater, toneel, kunst, beeldende kunst tot alle vormen van muziek (van Nederlandstalig tot klassiek). Hierdoor wordt cultuur steeds meer en vaker samen beleefd. Zo weten we mensen met elkaar te verbinden en onderlinge banden te versterken. 

Dit heeft AVROTROS vertaald in de pay-off: ‘De omroep voor ons’ waarbij 'ons' nadrukkelijk staat voor heel Nederland, zonder uitzonderingen. Hiermee onderstrepen wij dat we er echt voor iedereen zijn. Wie je bent, waar je vandaan komt en hoe je bent opgeleid is niet belangrijk. AVROTROS wil Nederland verenigen.

De kernwoorden die bij de positionering van AVROTROS passen zijn toegankelijk en hoge kwaliteit.