"Zweinstein aan de Hofvijver"

Het avontuur begon allemaal eind 2018. Met AVROTROS en een producent was ik aan het brainstormen voor m’n eerste programma: SPLINTER, in de politiek. Een programma voor NPO3 over de politiek en de verkiezingen die er aankwamen.

Het was een paar weken geleden zomervakantie geweest, en daarom had ik in aanloop naar die brainstorm een stuk of tien a twintig politieke boeken en biografieën gelezen. Met een koffer vol boeken, en weinig kleren, was ik mee gegaan op de familievakantie naar Zweden. Aan het meer daar las ik de ene na de andere biografie. Met een pen in de hand: zinnen onderstrepend, anekdotes noterend, informatie opzoekend. Alles wat er in die boeken geschreven stond kon van toepassing zijn voor ons programma.

Een van de boeken die mee was droeg de naam Binnenhof voor Buitenlui. Een klein, onopvallend boekje, dat ik meer voor de lol had gekocht via een site dan dat ik had verwacht dat er bruikbare informatie in stond. Maar wat bleek: er stonden, tussen veel andere verhalen in, een paar schitterende anekdotes over het Binnenhof. Echte parels over dat Zweinsteinachtige gebouw aan de Hofvijver.

Op het Binnenhof kwam ik al m’n hele leven. Als kind ging ik met m’n vader mee naar het Groot Dictee der Nederlandse Taal. M’n broertje Storm en ik renden dan door de gangen van de Eerste Kamer om tikkertje en verstoppertje te spelen (we vonden, niks ten nadele van de prachtige voorleesstem van Philip Freriks, het dictee wat aan de saaie kant; we waren nog basisschoolkinderen).

Maar ondanks dat ik al m’n hele leven op het Binnenhof kwam, las ik nieuwe anekdotes. Verhalen over het ontstaan van bepaalde gebouwen, verhalen over lampen die naar beneden vielen, verhalen over een schilderij dat kwijt raakte bij de vorige verbouwing (en dat nog steeds niet is gevonden! Een schilderij van het kabinet Cort van der Linden). In mijn buik vloog een vlinder van enthousiasme de lucht in: we moesten hier iets mee doen in ons programma.

Ik was ervan overtuigd dat de geschiedenis, de cultuur, de verborgen geheimen van ons parlementaire complex moesten worden verteld. Ik vond dat iedereen het verdiende de geschiedenis te kennen. De verhalen mochten niet ergens verstopt op een paar bladzijdes staan, ze moesten voor iedereen op grote schaal toegankelijk zijn. Maar hoe graag ik het ook wilde, en hoe mooi de anekdotes ook waren: tijdens de brainstorm werd me duidelijk gemaakt dat daar in het programma dat ik toen maakte geen ruimte voor was.

Het was een NPO3 programma van vijfentwintig minuten en zat al veel en veel te vol. Na de brainstormsessie bleef ik hangen bij de producent. David, een van de mensen die daar werkte, en ik babbelde na. Totdat Marc, de producent, erbij kwam staan. ‘Vertel nog eens iets over dat boekje.’

Met kinderlijk enthousiasme vertelde ik over wat ik had gelezen. Ik gooide wat losse anekdotes op tafel die ik uit m’n hoofd had geleerd omdat ik ze nooit meer wilde vergeten. Het overwinningsdiner kwam voorbij, de paardenstal en de staatloterij in de Ridderzaal, de Franse militairen die geoefend hadden in de Eerste Kamer. Bij ons allen ontstond een glimlach op het gezicht.

Deze verhalen pasten weliswaar niet in het huidige programma, maar was er niet een haakje te vinden voor het vertellen van deze verhalen in een ánder programma? Er moest toch iets zijn waardoor we deze prachtige geschiedenis met iedereen konden delen?

Soms heb je geluk, heel veel geluk. Want het Binnenhof zelf was ook in beweging in die tijd: de politiek had besloten dat de hele tent dicht moest omdat het complex moest worden gerenoveerd. Het geheel stond er al zo’n acht eeuwen en dreigde op sommige plekken door z’n hoeven te zakken.

De aankomende sluiting van het Binnenhof was voor velen een ramp. Voor ons was het ideaal. Een geschenk. Het “haakje” lag daar voor het oprapen! Het enige dat we moesten regelen was dat we toegang zouden krijgen tot deze bouwput-in-wording.

Makkelijker gezegd dan gedaan.

Want, van wie is het Binnenhof eigenlijk? Van wie moesten we precies toestemming krijgen om te mogen filmen in het complex als strakjes de boel op slot ging? Wie had die éne sleutel?

David en ik kwamen er al snel achter: het Binnenhof is van ons allemaal. Van alle Nederlanders. En hoe mooi dat ook klinkt, het is ook verschrikkelijk onhandig. Als iets van iedereen is, is het eigenlijk ook een beetje van niemand. Er was dus niet één persoon van wie we toestemming nodig hadden, niet één werkbureau waar we om op de knieën konden gaan met ons verzoek, niet één instantie die ons het groene licht kon geven. Nee - dit werd lobbywerk. Met een hele lange adem. Marathonlobbyen.

Dus weken-, maanden-, jarenlang zijn David en ik met een laptop en een PowerPoint, aantekeningen, schriftjes met noties, tekeningen en wat losse verhalen op en neer gereisd met de trein naar tientallen verschillende mensen in Den Haag en naar organisaties en instanties rondom het Binnenhof. Elke keer weer checkten we bij elkaar of onze jasjes goed zaten, of onze haren niet door de war zaten door de reis die we hadden gemaakt, of we klaar waren om een goede eerste indruk achter te laten.

We spraken met de gebruikers van het Binnenhof - de Tweede Kamer, de Eerste Kamer, Algemene Zaken, de Raad van State. We spraken met belanghebbenden, van het Rijksvastgoedbedrijf tot aan de Haagsche archeologen. Van de aannemers en bouwbedrijven tot aan persvoorlichters, spindoctors en communicatieadviseurs. Van omwonenden tot aan architecten en de Rijksbouwmeester. En als je soms dan mensen had overtuigd, gingen personen soms ook weer van hun functie weg en kon je opnieuw beginnen.

Ik zal het eerlijk toegeven: af en toe hebben David en ik elkaar in de trein aangekeken en ons afgevraagd of we de moderne versie waren van Don Quichot en Sancho Panza. Was het onbegonnen werk waar we mee bezig waren? Een onmogelijke queeste? Zou het ons ooit lukken iedereen te overtuigen? Konden we beweging krijgen in de kaasstolp die het Binnenhof soms is?

Maar, soms zijn er puzzelstukjes van je dromen in de werkelijkheid te vinden. Want na heel veel praten, na heel veel kopjes thee en koffie en dan weer kopjes koffie en thee, na heel veel documenten rondsturen, presentaties geven, nog een keer bij die en die aanschuiven, nog een keer een mailtje naar instantie x of y sturen en na weer een telefoontje plegen en een afspraak inplannen, lukte het. De deur ging van het slot. We mochten binnenkomen.

En nu, drie bijna vier jaar later, staat het tv-programma er. Het eerste seizoen is afgerond, het tweede seizoen staat in de steigers en we gaan de komende jaren door met het volgen van de renovatie van het Binnenhof. Hoe dat voelt? Alsof je jarig bent, overladen wordt met cadeautjes en onbeperkt taart kunt eten. Dat je een idee hebt, en dat dat dan werkelijkheid wordt: dat is echt geweldig.

Dit programma is een kleine droom die is uitgekomen: van het lezen van een boek, tot aan met een laptop en PowerPointpresentatie alle verschillende belanghebbenden overtuigen tot aan een volwaardig programma maken met een team mensen dat dezelfde betovering voor het Binnenhof, ons Zweinstein, voelt. Ik kan niet ontkennen dat we even ontroerd waren toen daar begin 2022 daadwerkelijk de eerste aflevering op tv was.

‘Ik pink een traantje weg hier!’ stuurde David me tijdens de eerste uitzending. ‘Ik ook!’ was mijn antwoord.

Hopelijk geniet u ook van de verhalen, de geschiedenis en de cultuur van het Binnenhof. En wordt u net als wij verliefd op dat beetje gekke, ingewikkelde, rare maar o zo mooie complex.

Op naar nog heel veel verhalen!

Splinter Chabot