Wereldkunstenaars in Nederland: Raquel van Haver

Hoe ben je in aanraking gekomen met kunst?

'Van jongs af aan namen mijn ouders me mee naar musea, zowel in Nederland als in het buitenland. Kunst maakte vanaf het begin deel uit van mijn leven.

Ik heb heel kort op de Gerrit Rietveld Academie gezeten en daarna volgde ik een opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Na mijn bachelor ben ik gestopt, omdat ik wilde bewijzen dat je met alleen een bachelor al veel kunt bereiken.

Tijdens mijn studie vond ik traditioneel olieverfschilderen erg eenzijdig. De manier van lesgeven bood mij niet genoeg uitdaging. Ik wilde verf op een andere manier gebruiken dan de meeste mensen doen.

Ik begon met het aanbrengen van dikke lagen verf, maar die vielen telkens van het doek af. Dit zette me aan om te experimenteren en uiteindelijk ontdekte ik dat jute een ideaal medium was.

Portretten schilderen sprak me aan omdat ik daar beter in wilde worden. Dus bleef ik oefenen, maakte de verf nog dikker en de doeken steeds groter. Zo groeide mijn stijl uit tot wat het nu is.'

Je schildert veel portretten. Wat drijft je daarbij?

'Ik ben een verhalenverteller, maar ik vertel mijn verhaal in beelden. Ik werk voornamelijk met groepen omdat ik groepsdynamiek en verbinding belangrijk vind, vooral degenen die zwaar worden gestraft om wie ze zijn, wat ze zijn of waar ze zijn. Ik onderzoek hoe groepsleden met elkaar omgaan en hoe ze zich verhouden tot de buitenwereld. Soms duren mijn onderzoeken jaren, soms maar een maand. Met alle informatie, foto’s en verhalen die ik verzamel, begin ik te schilderen.

Een voorbeeld is mijn werk in Colombia met vrouwelijke sociale leiders. Deze activisten worden vaak bedreigd en dan kan de dood er soms op volgen vanwege hun sterke stem en invloed. Soms worden prachtige murals van deze vrouwen overspoten door politici of gangs, alsof deze vrouwen nooit hebben bestaan.

Ik vind het fascinerend om, na grondig onderzoek, iets te creëren dat niet meer uitgewist kan worden. Als kunstenaar bied ik een platform om verhalen sneller te verspreiden en draag ik bij aan het behoud van cultuur.'

Hoe heb je je als kunstenaar ontwikkeld?

'Na mijn afstuderen in 2012 heb ik meegedaan aan een groepstentoonstelling in New York. Daar werd ik uitgenodigd voor een internationaal artist-in-residence programma in Trinidad. Hoewel ik niemand kende en de omgeving vreemd voor me was, gaf deze ervaring mijn creativiteit een enorme boost. Het veranderde mijn schilderspalet van grauwe naar heldere kleuren. Deze ervaring wakkerde mijn reislust aan. Ik wilde vaker reizen en dat heb ik sindsdien ook gedaan.'

Je hebt sindsdien kunst gemaakt in verschillende landen…

'Ik heb projecten gedaan in Nederland, de VS, Colombia, Suriname, Engeland, Ghana, Zuid-Afrika en Nigeria. Nog steeds heb ik overal projecten lopen.

Momenteel werk ik los van mijn kunstwerken en tentoonstellingen samen met een vriend van mij, Ibrahim Mahama aan een project in Ghana. Al 5 jaar zijn we met een team de heksenkampen in het noorden, de politiek, de verhalen en taboes aan het onderzoeken.

Veel mensen die beschuldigd worden van hekserij worden verbannen naar de kampen waar ze vaak gedwongen worden om te leven en te werken. Mannen, kinderen en vooral vrouwen vind je in deze kampen. Samen met het team van Ibrahim Mahama (Red Clay), mijn onderzoeksteam en de kampen willen we graag dit onderwerp bespreekbaar maken.

We zijn nu in overleg met het glasmuseum in Leerdam en enkele glasblazers uit Murano, Italië, om workshops te organiseren in die kampen. Het plan is om een glasfabriek in Ghana op te zetten, zodat de vrouwen in de kampen hun verhalen kunnen verbeelden in kleine glazen sculpturen. Deze sculpturen willen we verkopen om geld terug te pompen in de kampen. Hiermee kunnen we medicatie bekostigen en de leefomstandigheden verbeteren. De vrouwen kunnen op hun beurt anderen opleiden, zodat het project zichzelf in stand houdt.'

Werk je momenteel ook aan andere projecten?

'In september neem ik deel aan de Berlin Art Week en volgend jaar heb ik zes kunstwerken voorbereid voor ‘Amsterdam 750’, de viering van de 750e verjaardag van de stad. Ik heb verschillende Amsterdammers geïnterviewd die belangrijk zijn voor de stad. Ik wilde begrijpen hoe hun invloed heeft bijgedragen aan het behoud van de cultuur. Dit project is heel bijzonder voor mij, omdat ik ook mensen heb geïnterviewd waar ik tegenop kijk.'