Waardevolle chocoladekan van Napoleon in Tussen Kunst en Kitsch

Deze uitzending zie je zondag 12 januari 2025 om 21.10 uur bij AVROTROS op NPO 1.

Thermoskan ‘avant la lettre’

• Object: kraantjeskan

• Maker: Jan Hillebrand Rienewerf (1751-1828)

• Datering: rond 1780-1810

• Herkomst: Groningen

De eigenaar kreeg deze kraantjeskan van haar oma. Zij had hem waarschijnlijk van haar tante gekregen bij wie ze opgegroeid is. 

Expert Jan Beekhuizen vertelt dat dit soort luxe kannen in de opkamer van de gegoede burgerij stond. Daar ontving men hoog bezoek dat zelf koffie kon tappen. De koffie werd gezet op het fornuis en daarna overgeschonken in de kraantjeskan. 

Het tin, waar de kraantjeskan van is gemaakt, heeft een thermische werking. Dus kon je er goed koffie in warm houden met gloeiende kooltjes eronder. Zo werd het een thermoskan ‘avant la lettre’. 

Cadeautje van Napoleon

• Object: chocoladekan met schaal

• Datering: 1736

• Herkomst: Den Haag

• Materiaal: zilver

De eigenaar dacht dat dit een waskan voor deftige dames was, maar in een document van de familie wordt de kan omschreven als koffiekan. Volgens de eigenaar heeft Napoleon deze set in 1811 cadeau gedaan aan zijn voorouder Otto van Randwijk, de burgemeester van Nijmegen. 

De dochter van Otto van Randwijk heeft na haar overlijden de kan en de schaal aan verschillende mensen geschonken, maar de overgrootmoeder van de eigenaar heeft het kannetje in 1913 weer teruggekocht voor 300 gulden. 

Expert Esther Aardewerk vertelt dat het gaat om een chocoladekan. Wat is te zien aan de knop op de deksel, die losgedraaid kan worden. Door het gat in de deksel kan zo een roerstok worden gestoken, waarmee de cacao kon worden doorgeroerd. 

Volgens Aardewerk zijn beide voorwerpen prachtig gemaakt. De ingetogen en chique Haagse vormgeving en mooie kwaliteit maakt dat ze destijds zeer gewild waren. Maar hoeveel zijn de kan en de schaal nu waard?

Een persoonlijke Jopie Huisman

• Object: schilderij

• Maker: Jopie Huisman

• Datering: 1953-1954

Dit schilderij is een bijzonder familiestuk. De vader van de eigenaar was smid met een scheepswerf in Workum. Kunstenaar Jopie Huisman kwam daar vaak oud ijzer halen. 

Het kindje op het schilderij is de broer van de eigenaar, die op 3-jarige leeftijd verdronk. Zijn ouders wilden graag een schilderij van hun zoontje en sloten een deal met Huisman. Hij maakte het werk in ruil voor wat oud-ijzer. 

Expert Pieter Jorissen weet dat Jopie Huisman al van jongs af aan schilderijen en portretten maakte van de kinderen uit het dorp. Hoe verschilt dit schilderij van de latere werken van de kunstenaar?