In de zilveren prijzen vallen: Tussen Kunst en Kitsch Extra
In Tussen Kunst en Kitsch Extra wordt doorgepraat over een vondst uit Tussen Kunst en Kitsch.
Twee prachtige rijzwepen zijn voor Esther Aardewerk aanleiding om samen met broer Emiel Aardewerk in de wereld van zilveren prijzen te duiken.
Rijzwepen: waarde 15.000 en 18.000 euro
Extra informatie rijzwepen
In Het Nationaal Militair Museum in Soest krijgt Esther Aardewerk twee prijszwepen aan tafel. Beide zwepen zijn gewonnen door de overgrootvader van de eigenaresse met zijn paard Sophia, een Friese harddraver.
Deze zwepen zijn allebei in Leeuwarden uitgereikt. Daar was het heel populair. De Gouden Zweep was altijd de eerste prijs. Waarde gouden zweep 15.000 euro en de verguld zilveren 18.000 euro.
Broer en zus Aardewerk beginnen in het Fries Museum in Leeuwarden en eindigen bij de voetbalclub Heerenveen die ooit de KNVB-beker won.
In de prijzen vallen
In het Fries Museum laten ze zien welke prijzen er zoal weggegeven werden bij bijvoorbeeld Kaatsen, schaatsen én de harddraverij waar een gouden zweep uit 1811 te bewonderen is.
Deze mooiste zweep werd in 1811 door de stad Leeuwarden uitgereikt ter gelegenheid van de geboorte van de zoon van Napoleon. Daar werd door de gemeente 900 gulden voor vrijgemaakt. Wat ongeveer gelijk staat aan 16.000 euro nu.
In 1823 in Leeuwarden reikte Koning Willem I de zweep uit met prins Frederik, vanaf dat moment zou er ieder jaar binnen de eerste 8 dagen van augustus gereden worden om een gouden prijszweep en jaarlijks werd daar 500 gulden voor vrijgemaakt (bijna 12.000 euro).
Harddraverijen werden gehouden als er een kermis was of een markt. Ze werden gehouden op grasland of een stuk weg. Het moest 300 meter lang zijn, een recht stuk, en de grond moest droog en hard zijn. Het was heel populair in Friesland, vooral tussen 1800-1850, in die periode zijn wel 2.800 draverijen bekend. Je kon ook wedden op de paarden.
Van zessen klaar
In 1777 werd al eens een penning uitgereikt aan een keurmeester van de paarden. Paarden moesten gekeurd worden, die moesten ‘van zessen klaar’ zijn: vier goede benen en twee goede ogen hebben, en ‘klaar’ zijn: geen ongemakken en ziektes hebben.
De prijszweep uit 1811
Brandewijnkom als prijs
Prijsveer
De KNVB-beker
Maar er werden ook andere prijzen uitgereikt voor tweede en derde prijzen: zilveren penningen, sporen, koektrommels etc. En zijn er prijzen die met kaatswedstrijden of schaatswedstrijden gewonnen konden worden.
Loterijen en wedstrijden
In 1444 werd in Utrecht de eerste officiële loterij van Nederland georganiseerd. De brandewijnkom die in het Friese Museum te zien is was ook één van de prijzen.
Niet alleen bij loterijen of sportwedstrijden maar ook op de Latijnse School kon men in de prijzen vallen voor het beste ‘schoonschrift.
Ook nu worden er nog zilveren prijzen uitgereikt in de sportwereld. Broer en zus Aardewerk nemen een kijkje bij de KNVB-beker die FC Heerenveen in 2009 gewonnen heeft. Alleen is niets wat het lijkt want deze is líjkt alleen maar van zilver.
Tussen Kunst en Kitsch Extra zie je direct na Tussen Kunst en Kitsch op NPO 2 Extra. (Op kanaal 82 én voor iedereen via de app van NPO of online: www.npo.nl/npo2extra.)