Ontdekkingen op zolder en kunst waar je van gaat stralen

• Maker: Jacqueline de Jong

• Herkomst: Nederland 

• Datering: 1965 

• Materiaal: olieverf op doek 

• Afmetingen: 100 cm hoog, 80 cm breed 

Meneer heeft het schilderij geërfd van zijn ouders. Als kind vond hij het heel kleurrijk, maar over het onderwerp suïcide en auto-ongelukken was hij minder enthousiast. Zijn vader vond het schilderij fantastisch en had het door loting gewonnen.

Macabere titel

Pieter Jorissen: Een kleurige voorstelling met een macabere titel: Autostop Suicide. Het is ook wat absurdistisch. Het schilderij is gemaakt in 1965 door Jacqueline de Jong, de dochter van een textielfabrikant uit Hengelo.

De Jong was erg eigenzinnig, onaangepast, opstandig, artistiek en creatief. En ze had een scherp oog en een scherpe tong, niet iets wat in Hengelo op school werd geaccepteerd in de jaren 50.

De familie van De Jong verzamelde moderne kunst, waaronder Zwitsers en Cobra. Cobra-lid Theo Wolvecamp was een vriend van de familie en hij leerde De Jong kliederen met verf, zoals de kunstenares het zelf noemt.

Ook de toenmalige directeur van het Stedelijk Museum Willem Sandberg kwam regelmatig bij de ouders op bezoek om dingen te lenen. Hij werd haar escape naar Amsterdam.

Ze werd afgewezen bij de kunstacademie van Amsterdam omdat ze te ‘modern’ was. Daarna is ze naar Londen gegaan en heeft ze Asger Jorn ontmoet, een ander lid van de Cobra-beweging en er ontstaat een relatie. 

Vervolgens reist ze naar Parijs waar ze zich aansluit bij een groep schrijvers, dichters en kunstenaars: de Situationisten. De situationisten wilden een toestand van totale chaos creëren waarin een enorme creativiteit ontstond. 

In Parijs raakt De Jong gefascineerd door het geweld van de grote stad, met suïcide en auto-ongelukken. Dan ontstaan haar eerste schilderijen met dit thema. In 1964 krijgt ze een grote tentoonstelling in Kopenhagen en breekt daar door. Dit schilderij komt uit die tijd. 

Ze heeft zich nog heel lang doorontwikkeld in allerlei kunstvormen. Met als resultaat in 2019 in een grote overzichtstentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Ze noemt zich de ‘pinball-wizard’, omdat ze met zoveel kunstenaars in contact stond. 

Internationaal wordt ze als belangrijk aangemerkt, maar in Nederland is ze altijd over het hoofd gezien.   

Waarde: 20.000 euro

• Herkomst: wellicht Italië, onduidelijk

• Datering: 1870

• Materiaal: agaat

• Afmetingen: 4 x 3 cm

De hanger is van de oma van de eigenaresse geweest. Sinds 15 jaar ligt de hanger in een doos op zolder. Zelf draagt ze liever de zilveren ketting die ze voor haar 15e verjaardag kreeg.  

Flora

Martijn Akkerman: De hanger is een camee van agaat: een voorstelling die uit edelsteen is gesneden. Camee is afgeleid van het Perzische woord chumahan, wat agaat betekent.

Oorspronkelijk was het een broche. Het is een afbeelding van Flora, de Romeinse godin van de lente en de bloemen. 

Bij een camee wordt de achtergrond weggeslepen waardoor de voorstelling in reliëf zichtbaar wordt. De maker heeft de kleurlaagjes heel subtiel weggesneden.

Zo zie je bij het halsje van Flora dat er iets meer is weggesneden, waardoor er iets van schaduw ontstaat. Helaas is er een pareltje weg, maar dat kan gerestaureerd worden. 

De meeste mensen denken dat een camee uit een schelp wordt gesneden, maar oorspronkelijk was het materiaal steen. Maar dat was erg hard. Het snijden gebeurde handmatig met een boor.

Na verloop van tijd is men overgegaan op zachtere materialen, zoals schelpen. Maar ook camee uit steen is men blijven doen, voor de rijkere mensen. 

Waarde: 3.500 euro

• Herkomst: Nederland

• Datering: omstreeks 1625 tot eind 17e eeuw

• Materiaal: glas

• Afmetingen: 3 x 3 cm 

De eigenaar van deze beker vindt altijd dingen op straat en houdt van opgravingen. Eigenlijk is hij een soort ‘mol’. Twintig jaar geleden waren ze in zijn woonplaats bezig de dijk te verbreden.

Terwijl hij naar het grondverzet kijkt ziet hij opeens een blauw nopje uit de grond steken. Tot zijn verbazing blijkt het een heel mooi bekertje te zijn. Er zat wel een barst in dat hij voor 100 euro heeft laten restaureren.

 A la façon de Venise

Anna Laméris: Het is een van glas gemaakte beker à la façon de Venise. Dit glas werd gemaakt tussen 1625 en eind 17e eeuw, in de stijl van de Venetiaanse glasblazers.

Venetië was onder andere beroemd om het kleurloze glas en glas met aquamarijnkleurige decoraties. 

Het glas van deze beker is in een vorm geblazen. Zo zijn de knobbels ontstaan. De knobbeltjes geven een optisch effect aan de vloeistof. Waarschijnlijk werd er witbier uitgedronken. 

De kleuren zijn dus typisch Venetiaans, maar het model is typisch Nederlands.  

Bier als water

Destijds waren er twee soorten bier: enkel bier met een laag percentage alcohol. Het werd gedronken zoals wij nu water drinken. Glasblazers hoefden geen belasting te betalen over het enkel bier, omdat ze naast hete ovens moesten werken en dus veel moesten drinken.

Het andere bier heette dubbel bier, met meer smaak en een hoger percentage alcohol. Dit dubbel bier werd gedronken zoals wij het nu drinken. 

Deze knobbelbeker is gemaakt om dubbel bier uit te drinken. En wel het molbier, een witbier, zoet van smaak en wat sjieker. ‘Mol’ betekende ‘wijn’ in oude zigeunertalen. 

Deze knobbelbekers werden een enkele keer gemaakt in een klein model. Dit miniatuur werd ook wel ‘poppegoed’ of 'kinder poppegoed' genoemd. Dit vond je in welvarende milieus. 

Van dit type miniatuur met 3 horizontale wanden is er maar 1 bekend, opgegraven in Delft. Het is een heel erg zeldzaam object, ooit gemaakt voor een heel welvarend kind.

 Er zit een barst in deze beker, maar omdat ze zo zeldzaam zijn blijft de waarde hoog.

Waarde: 5.000 euro