Kunstwerken in optimale conditie houden
In een museum wordt veel gedaan om de kunst in goede staat te houden. Lees hieronder wat er allemaal bij komt kijken.
Margje van Vugt is Hoofd Collectiebeheer en Logistiek bij het Rijksmuseum en Idelette van Leeuwen is Hoofd Restauratieatelier papier en foto’s. Ze leggen het uit.
Hoe worden de museumobjecten in goede staat gehouden?
Elke ochtend maken medewerkers van Beheer & Behoud de objecten in de zalen schoon. Ze gebruiken een zachte plumeau van struisvogelveren om stof voorzichtig te verwijderen, zonder iets te beschadigen. Dit schoonmaken helpt niet alleen de collectie mooi te presenteren, maar voorkomt ook schimmel en insecten.
Kwetsbare objecten, zoals het 17e-eeuwse scheepsmodel, worden door restauratoren schoongemaakt. Dit gebeurt meestal ‘s avonds, wanneer het museum gesloten is.
Tijdens de schoonmaak wordt ook gecontroleerd of alles nog recht staat, of er geen beschadigingen of onregelmatigheden zijn en of tekstbordjes goed hangen. Ook de medewerkers van Veiligheidszaken zijn hier gedurende de dag alert op.
Het facilitair bedrijf zorgt ervoor dat de rest van het museum elke dag spic en span is. Uiteraard gebeurt dit met de nodige voorzichtigheid.
Kunstlicht
In het museum wordt alleen kunstlicht gebruikt. Natuurlijk licht bevat namelijk UV stralen wat bij (langdurige) blootstelling ervoor zorgt dat objecten verkleuren of vervagen. Kunstlicht maakt het ook mogelijk om de lichtsterkte (gemeten in lux) precies af te stemmen.
Werken op papier en textiel zijn erg gevoelig. De verlichting wordt hiervoor ingesteld op 50 lux zodat de tentoongestelde werken zo goed mogelijk bewaard blijven. Ter vergelijking: in de rest van het museum is dit meestal 200 lux.
Textiel en werken op papier worden regelmatig gewisseld om schade te voorkomen. Bij boeken wordt bijvoorbeeld iedere zes maanden een andere pagina getoond.
Temperatuur in het museum
Voor alle objecten in het museum is een stabiel klimaat essentieel. Temperatuur en luchtvochtigheid worden continu gemonitord door Gebouwenbeheer & Techniek. Wanneer het klimaat niet stabiel is, kan dit invloed hebben op objecten. Houten sculpturen kunnen bijvoorbeeld scheuren als het te droog is en metaal kan gaan roesten als het te vochtig is.
Welke medewerkers mogen de kunstwerken aanraken?
Alleen gespecialiseerde medewerkers mogen de kunstwerken aanraken binnen hun eigen expertise. Medewerkers Beheer & Behoud zijn verantwoordelijk voor het schoonmaken, in- en uitpakken van objecten, transporten en het plaatsen van objecten in vitrines op sokkels en aan de wand.
De conservatoren raken de objecten aan tijdens het inrichten van tentoonstellingen. Ook de restauratoren doen dat, maar daarnaast doen zij dat ook tijdens het onderzoeken en restaureren van de objecten. De medewerkers van de Studiezaal en Bibliotheek hanteren de objecten die door bezoekers aangevraagd worden.
Vaak gebeurt het installeren van werken op zaal in de avonduren. Dit voorkomt dat zalen tijdens openingstijden dicht moeten. Het heeft iets magisch om ‘s avonds door een leeg museum te lopen. De tentoonstellingsvleugel gaat na iedere tentoonstelling een paar weken dicht zodat die kan worden omgebouwd.
Wat gebeurt er in het depot?
In het depot gelden dezelfde regels als in de zalen van het museum: schoon, beveiligd en met een stabiel klimaat. Veel objecten zijn opgeslagen in een verpakking en de verlichting is meestal uit om schade te voorkomen. Alle depots hebben hetzelfde klimaat, behalve het fotodepot; daar is het enkele graden koeler en droger om foto’s goed te bewaren.
Database
In de depots zijn enorm veel objecten opgeslagen, waardoor het heel belangrijk is om de plek van objecten vast te leggen in een database. Elk object heeft een uniek nummer en in de database is onder meer terug te vinden waar het object zich bevindt en hoe vaak het is uitgeleend.
Wie mogen aan de objecten in het depot zitten?
Als werk voor een tentoonstelling uit het depot moet komen, dan doen medewerkers van beheer en behoud dat.
Meer weten over kunst in het depot? Kijk Geheimen van het museum terug via NPO Start.