Kunst uit de kringloop en andere ontdekkingen in Tussen Kunst en Kitsch

Uitzending zondag 28 april 2024 om 21.20 uur op NPO 1

(Tussen Kunst en Kitsch, Museum de Fundatie 4 december 2023)

• Voorstelling: The Postman                                   

• Maker: Leo Ray

• Datering: 1991

• Herkomst: Israël

• Afmetingen: 120 x 95 cm

De eigenaar doet vaak met zijn vrouw een ‘dagje kringloop’. Dit schilderij heeft hij gevonden in een kringloopwinkel in Diemen. De voorstelling, het feit dat dingen niet kloppen, de humor, ze konden het schilderij niet laten staan. Ze hebben er 150 euro voor betaald, de hoogste uitgave ooit in de kringloop. 

Paul van Rosmalen: Het schilderij is gemaakt door Leo Ray, geboren in 1950 in Lithouwen maar sinds 1991 woonachtig in Tel Aviv. Hij is heel bekend in Israël en Lithouwen waar hij al tientallen tentoonstellingen heeft gehad. Maar ook in Europa, Japan en Amerika heeft hij geëxposeerd. Hij heeft verschillende prijzen gewonnen met zijn veelal naïeve kunst, dat doet denken aan het werk van Herman Brood. 

Ook is hij bekend als graphic designer en beeldhouwer. Zijn schilderijen zijn vrijwel allemaal dromerig en betoverend van karakter en hij gebruikt altijd veel kleur. Hij heeft een voorkeur voor grote schilderijen, hoe groter des te beter, vindt hij. 

Maar omdat dit formaat niet in zijn studio paste, besloot hij om ook kleine schilderijen te maken, dag na dag een nieuwe, net als een dagboek. Hij vindt de inspiratie voor zijn schilderijen dus in zijn eigen dagelijkse leven, maar ook in zijn dromen. 

Waarde: 2.000 euro

(Tussen Kunst en Kitsch, Museum Kranenburgh 9 oktober 2023)

• Maker: provinciale houtbewerker

• Herkomst: Frankrijk (1525-1575)

• Materiaal: gepolychromeerd hout

• Afmetingen: 26 x 10 cm

Meneer heeft dit beeld van zijn vader gekregen. Zijn vader heeft dit rond 1950 gekocht in Vlaanderen of Frankrijk. Het is een bijzondere voorstelling omdat er maar weinig beelden zijn van een zittende Christus. Meneer is absoluut niet gelovig, maar hij zegt elke ochtend het beeld goedemorgen en goedenacht en brandt er een kaarsje bij.

Jan Beekhuizen: De voorstelling van Christus op de koude steen is pas ontstaan in de 15e eeuw en heeft geduurd tot en met de 17e eeuw. In de Bijbel komt deze voorstelling niet voor. We zien hier een geboeide Christus. Hij is net bij Pontius Pilatus geweest en is gegeseld. Nu zit hij op een steen en overdenkt zijn leven. Je ziet aan zijn gezichtsuitdrukking dat hij zich berust in zijn lot. 

Het is een ontzettend charmant beeldje, in de originele kleur met wat slijtageplekken. Het is in Frankrijk gemaakt, door waarschijnlijk een provinciale beeldhouwer. De echt goede beeldhouwers zaten in de steden. Dat kun je zien aan de details zoals bijvoorbeeld de handen en de voeten en de doornenkroon die eigenlijk geen doornenkroon is, maar eerder op een tulband lijkt. 

Waarde: 4.500 euro

(Tussen Kunst en Kitsch, Nationaal Militair Museum Soest 27 maart 2023)

• Maker: Johannes Arntzen 

• Herkomst: Arnhem (1775)

• Materiaal: zilver

• Afmetingen: 15 x 15 cm 

Eigenaar heeft de tabakspot in de jaren ‘50 van zijn vader gekregen toen hij twaalf was. Zijn vader was toen ernstig ziek en dacht dat hij zou sterven. Gelukkig werd de vader beter, maar hij liet zijn zoon de tabakspot houden. Hij vindt de pot prachtig, omdat het zo stoer is en poetst de pot elk half jaar.

>>> zo poets je zilver

Esther Aardewerk: De tabakspot is gemaakt door Johannes Arntzen, in Arnhem in 1775. Wat heel bijzonder is dat er nog een binnendeksel in zit. Het binnendeksel is gemaakt van lood, in de stijl van Lodewijk XV, maar de buitenkant is in de stijl van Lodewijk XIV. 

In Arnhem liepen de stijlen - net zoals bijvoorbeeld in Friesland langer door. Men was daar gewoon iets minder hip dan bijvoorbeeld in Amsterdam of Den Haag waar de mode op de voet gevolgd werd. 

Tabak was in die tijd heel kostbaar, vandaar dat van de tabakspotten iets moois werd gemaakt. Het binnendeksel zorgt ervoor dat de tabak langer vers blijft.

Waarde: 35.000

(Tussen Kunst en Kitsch, Dordrechts Museum 17 april 2023)

• Maker: Jan Stolker 1725-1785

• Herkomst: Nederland (ca. 1775)

• Materiaal: olieverf op paneel

• Afmetingen: 48 cm x 40 cm

De vader van mevrouw heeft deze schilderijen drie jaar geleden samen op een veiling gekocht. Het hangt bij hun thuis. Hij heeft er 1.000 euro voor betaald. Pas een jaar later kwam hij erachter dat één van de twee schilderijen gesigneerd was. 

Willem Jan Hoogsteder: Jan Stolker etste, graveerde, was verzamelaar, handelaar en restaureerde schilderijen. Hij maakte ook portretten. Hij werd geboren in Den Haag, lid van schildersgenootschap, later ging hij naar Rotterdam en werd hoofdman van het gilde daar. 

Wat we zien is een visverkoper en een jager. Het dorp dat bij de visverkoper op de achtergrond staat afgebeeld is Noordwijk. En de stad achter de jager is Haarlem.  

Vooral de visser is erg knap geschilderd, bijvoorbeeld zijn buik en de knopen op zijn kleding. Het schilderij van de jager is een keer te hard schoongemaakt.

Waarde: samen 15.000 euro

Tussen Kunst en Kitsch Extra

In ‘Tussen Kunst en Kitsch Extra’ wordt doorgepraat over een bijzondere vondst uit ‘Tussen Kunst en Kitsch.

Dit keer Mieke Zilverberg over cosmetica in de Oudheid. Te zien direct na Tussen Kunst en Kitsch op NPO 2 Extra. (Op kanaal 82 én voor iedereen via de app van NPO of online: www.npo.nl/npo2extra.) Of kijk de uitzending terug op de website van Tussen Kunst en Kitsch.