Hoe komt een museum aan zijn kunst?

Hoe wordt er gezocht naar kunststukken?

Femke: “Er wordt op allerlei manieren gezocht. Bij handelaren, op beurzen, op veilingen. Ook investeren we in het opbouwen van relaties met verzamelaars. Zo komt het regelmatig voor dat we stukken krijgen via schenkingen.”

In de eerste aflevering van Geheimen van het museum zie je dat er een enorme bromtol gedoneerd wordt en wordt toegevoegd aan de collectie

Hoe wordt bepaald wat er wordt gekocht en van welke factoren hangt die beslissing af?

“Hoe belangrijk is het object, welke verhalen kan het vertellen, wat voegt het toe aande collectie van het Rijksmuseum en aan Collectie Nederland? Wat is de conditie, moet er nog aan gerestaureerd worden, wat is de herkomst?

Op al deze vragen moeten we een goed antwoord hebben voor we het ook maar kunnen overwegen voor de collectie.”

“Dit geldt voor alle objecten, ook schenkingen. In het geval van aankopen kijken we of de prijs klopt en of er geld voor is. Het Rijksmuseum is bij aankopen afhankelijk van begunstigers, zoals institutionele fondsen, bedrijven en particulieren."

Hebben jullie het werk/object altijd eerst in het echt gezien of is dit niet altijd het geval?

In de eerste aflevering van Geheimen van het museum zien we dat er een schilderij online gekocht wordt via een veiling

“We proberen dat wel altijd. We hebben een groot netwerk van bevriende experts die namens ons een werk kunnen beoordelen. Dit netwerk schakelen we in als het écht niet mogelijk is het werk zelf te bekijken. Dit was bijvoorbeeld zo tijdens de corona pandemie.”

Schenkingen

Het Rijksmuseum is gebouwd op burgerzin. De eerste aankoop – de bedreigde zwaan van Asselijn – werd mogelijk gemaakt door een bijdrage van een particulier.

Veel objecten in het Rijksmuseum zijn geschonken of aangekocht dankzij particulieren, fondsen of bedrijven. Vandaag de dag heeft het Rijksmuseum meer dan 1,1 miljoen objecten waarvan er 8000 op zaal worden getoond.

Mado Akkersdijk is binnen de afdeling Development verantwoordelijk voor Schenkers objecten en bruikleengevers, zij vertelt: “Een zeer groot deel van de aanwinsten zijn geschonken door particulieren. Er worden jaarlijks vele objecten aangeboden waarna de conservatoren onderzoeken of het een waardevolle aanvulling is op de collectie van het Rijksmuseum.”

Gelimiteerd aankoopbudget

"Voor aankopen gaan we op zoek naar de juiste begunstiger, die vanuit een gedeelde passie of gezamenlijk doel een financiële bijdrage wil leveren. Dit kan gaan om particulieren, fondsen of bedrijven. Het aankoopbudget van het museum zelf is zeer gelimiteerd, dus deze steun is essentieel."

Waardevolle aanvulling

“Om zorg te dragen dat de procedure rondom aanwinsten goed wordt doorlopen en afgerond zijn er verschillende afdelingen betrokken. De verzamelafdelingen, die bestaan uit conservatoren die gespecialiseerd zijn in een bepaald verzamelgebied van de Middeleeuwen tot aan de 20e eeuw (beeldende kunst, waaronder toegepaste kunst en Aziatische kunst, het Rijksprentenkabinet en de afdeling geschiedenis) besluiten samen met de Directie welke objecten een waardevolle aanvulling op de collectie zijn.

De afhandeling wordt opgepakt door andere afdelingen, zoals development (financiering, uitleg fiscale mogelijkheden en relatiebeheer), juridische zaken (overeenkomsten), registratie, Registrar’s office (transport), restauratieafdeling, afdeling beheer en behoud en vervolgens weer de verzamelafdelingen.”

Kan het publiek zelf donaties doen en gebeurt dit vaak?

“Dagelijks krijgt het museum vragen over kunstwerken in bezit van particulieren, om informatie in te winnen, maar ook om het aan te bieden aan het museum. Soms zit er een bijzonder object tussen wat een waardevolle toevoeging blijkt te zijn voor de collectie.

Als dat het geval is, dan wordt de schenking geformaliseerd. Daarnaast kunnen particulieren kleine of grote geld donaties doen middels ons steundomein of bij het boeken van een ticket voor het museum.

Mensen kunnen ook grote bedragen schenken of nalaten met een specifieke doelstelling.”

Lees ook: Hoe wordt een tentoonstelling bedacht en gemaakt?