Grootste klapper ooit in Tussen Kunst en Kitsch
On-ge-lofelijk! Tijdens de opnamedag van Tussen Kunst en Kitsch in Den Haag is een schilderij voor een recordbedrag getaxeerd.
Expert Willem de Winter: “Het is zonder twijfel de meest bijzondere en belangrijkste vondst in mijn carrière bij het programma.”
Recordtaxatie in Tussen Kunst en Kitsch
Tijdens de opnames van Tussen Kunst en Kitsch in het Kunstmuseum Den Haag kwam maandag 9 december jl. een schilderij van kunstenaar Alexej von Jawlensky aan tafel. Het werk komt uit een erfenis en werd door experts Willem de Winter en Paul van Rosmalen op 300.000 euro getaxeerd.
Het gaat om het hoogste bedrag ooit in de geschiedenis van het programma. En dat in het jaar dat Tussen Kunst en Kitsch haar 40-jarig bestaan viert.
Presentator Frits Sissing en experts Willem de Winter en Paul van Rosmalen bij schilderij Alexej von Jawlensky
Topstuk ontdekt in plastic tas bij jubileum event
Om het 40-jarig jubileum van Tussen Kunst en Kitsch te vieren trokken we door het land met een rijdende studio. Elke zaterdag in oktober stond deze op een ander plein in Nederland. In Gouda kreeg expert Willem de Winter dit bijzondere werk onder ogen: “Ik zag het onmiddellijk. Ik dacht: dit kan niet waar zijn, wat gebeurt hier?”
Het schilderij was van de grootvader van de huidige eigenaresse. Hij had een eigen schoenenwinkel en was een hobbyverzamelaar. Na zijn overlijden werd de verzameling kunst onder zijn kinderen verdeeld en kwam bij de vader van de huidige eigenaresse terecht.
Zij vond het kleurrijke portret als kind al prachtig en wilde het daarom heel graag hebben. Het hing als vanzelfsprekend drie generaties aan de muur.
Bij de rijdende Tussen Kunst en Kitsch-studio in Gouda haalde de eigenaresse het schilderij uit een plastic boodschappentas met daarbij de brandende vraag: is het kunst of kitsch?
Schilderij van Alexej von Jawlensky op de markt in Gouda
Expert Willem de Winter had meteen sterke vermoedens toen hij het werk in Gouda zag. Maar hij besloot eerst samen met zijn collega-expert Paul van Rosmalen nader onderzoek te doen. De eigenaresse werd uitgenodigd voor een opnamedag en daar kreeg ze vandaag, aan tafel bij presentator Frits Sissing, van beide experts het verlossende antwoord.
Onverwachte parel van een topkunstenaar
“U heeft een onvermoede parel bij u in huis hangen van een kunstenaar met een enorme reputatie die van groot belang is voor alle generaties na hem. Zijn werk is in heel veel musea te bewonderen”, vertelt expert Willem de Winter tijdens de opnames.
Expert Paul van Rosmalen legt uit: “We waren nu in de gelukkige situatie dat we meer onderzoek konden doen. Het laat bij ons weinig twijfel. Alle seinen staan op groen. Dit werk en alle details die wij op het werk hebben kunnen ontdekken ademen Jawlensky. Nu moet het ultieme sein nog gegeven worden door het Jawlensky Archiv.”
“Hier moet ik echt even van bijkomen. Dit is niet te geloven.”
De experts, die bij officiële erkenning door het Jawlensky Archiv nog van een voorzichtige schatting spreken, zorgden voor grote verbazing en opwinding bij de eigenaresse: “Hier moet ik echt even van bijkomen. Dit is niet te geloven.”
Ter bevestiging van de authenticiteit en verder onderzoek wordt het werk nu aangeboden aan het Jawlensky Archiv. De eigenaresse overweegt het portret vervolgens in bruikleen te geven bij een museum.
Benieuwd naar de volledige reactie van de eigenaresse van het schilderij? De desbetreffende aflevering van Tussen Kunst en Kitsch zie je in het voorjaar van 2025 bij AVROTROS op NPO 1.
Wie is Alexej van Jawlensky?
De van oorsprong Russische kunstschilder Alexej von Jawlensky (1864-1941) woonde en werkte het grootste deel van zijn leven in Duitsland.
Hij haalde veel inspiratie uit de vele reizen die hij door Europa maakte. Hij ontmoette onder anderen Henri Matisse, Kees van Dongen en schilders van de expressionistische kunstenaarsgroep Der Blaue Reiter. En was goed bevriend met Wassily Kandinsky.
Von Jawlensky was getrouwd met Helene Neznakomova met wie hij in 1902 een zoon kreeg. Ook had hij decennialang een relatie met kunstenaar Marianne von Werefkin. Zij had begin van de twintigste eeuw een belangrijke rol in de ontwikkeling van het expressionisme in Duitsland en maakte deel uit van Der Blaue Reiter. In Museum de Fundatie is t/m 16 maart 2025 een overzichtstentoonstelling van haar werk te zien.
Alexej von Jawlensky - Zelfportret (1912)
Het recordbrekende portret
Een vrouwenportret zoals deze, geschilderd met olieverf op speciaal papier met linnenstructuur, komt regelmatig terug in Von Jawlenskys oeuvre. Hij heeft er verschillende variaties van geschilderd.
Ontdekte portret van Von Jawlensky
Dit schilderij is gesigneerd en gedateerd in 1916. Een etiket achterop leert dat de lijstenmaker uit Morges komt, dat ligt anderhalve kilometer van Saint Prex, de tijdelijke woonplaats van Jawlensky gedurende de Eerste Wereldoorlog.
Over die periode schreef Jawlensky dat hij in een kleine kamer verbleef en dus alleen kleine werken kon schilderen. Het formaat van dit portret past daar precies bij. Ook de zwarte rand om het schilderij, dat zichtbaar werd toen het werk uit de lijst kwam, is kenmerkend voor het werk van de kunstenaar.
Topstukken bij Tussen Kunst en Kitsch
De vorige recordhouder was het schilderij ‘Het kantwerkstertje’ van kunstenaar Joost van Geel dat in 2011 in Tussen Kunst en Kitsch geschat werd op een waarde van 250.000 euro.
Presentator Frits Sissing over de nieuwe recordvondst: “Wat een feest dat dit stuk tijdens het jubileumjaar van het programma opduikt. Deze vondst bewijst maar weer dat ook in Nederland zomaar internationale topstukken vanuit familiebezit kunnen opduiken. Precies dit maakt het programma zo spannend.”