De Schat van de Stad: Veluwse romantiek

Toerisme en hernieuwde interesse in de natuur kwamen in de late 19e eeuw tegelijk op. Die ontwikkelingen vielen samen met de trek van kunstenaars naar buiten. In die periode groeide het Gelderse dorp Nunspeet – net als bijvoorbeeld Laren en Bergen – uit tot een ware kunstenaarskolonie waar schilders de natuur en het authentieke leven vereeuwigden. 

In het Noord-Veluws Museum in Nunspeet is de bovenverdieping gewijd aan de vaste collectie met schilderijen uit de artistieke hoogtijdagen van het dorp (tussen 1880 en 1950). Hier vind je werken van kunstenaars als François Pieter ter Meulen, Arthur Briët en Herman Johannes van der Weele. De collectie toont op indrukwekkende wijze de aantrekkingskracht van de Veluwe en hoe kunstenaars het harde, landelijke leven romantiseerden. Centraal staan het landschap van de Veluwe met zijn bossen, heiden en schaapskuddes, evenals de hardwerkende mensen op het land. Ook zandverstuivingen, de streekdracht, de locomotiefhuisjes en de nabijheid van de Zuiderzee zijn terugkerende thema's.

Onder de bos

Op de benedenverdieping van het museum hangt op dit moment het verrassende werk van Eugène Brands (1913-2002), een eigenzinnige Amsterdammer die 25 jaar in het bos in Nunspeet woonde en werkte. Hier kon hij werken aan grote formaten die niet door het trapgat van zijn woning aan de Amsterdamse Oudezijds Achterburgwal pasten. De tentoonstelling is een eerbetoon aan lyrisch abstractie van Brands en bevat bruiklenen van het Cobra Museum, het Stedelijk Museum Amsterdam en privécollecties. In het werk van Brands zijn spontaniteit, fantasie en de kinderwereld duidelijk zichtbaar – hij haalde veel inspiratie uit de tekeningen van zijn dochtertje. Het heeft een zachte, sprookjesachtige sfeer die doet denken aan het werk van Chagall. Het mysterie van het bestaan is een terugkerend thema, evenals de prachtige titels die hij aan zijn werken geeft. Brands geloofde dat alles in de wereld in beweging is, en die beweging zie je voortdurend terug in zijn doeken. 

Het Noord-Veluws Museum is voor mij een plek waar bezoekers genieten van de prachtige werken die de Veluwe en haar kunstenaars hebben voortgebracht. Of je nu geïnteresseerd bent in de romantiek van het landschap of de lyrische abstractie van Eugène Brands: dit museum biedt een boeiende en gevarieerde ervaring voor elke kunstliefhebber. 

3 favorieten van Robin Bosch 

Arthur Briët - Suusje kleden
Een van de hoogtepunten uit de vaste collectie is Suusje kleden van Arthur Briët uit 1910, ook wel bekend als de 'Rembrandt van de Veluwe'. Het schilderij kenmerkt zich door het Rembrandteske licht dat door het oor schijnt en de uitdrukking van het meisje, dat eigenlijk Briëts dochter is. De liefdevolle blik van de vrouw naar het meisje en de zorgzame manier waarop ze met haar haren speelt, maken dit werk een genot om naar te kijken. 

Ben Viegers - Korenschoven bij Nunspeet
Een andere opmerkelijke kunstenaar in de collectie is Ben Viegers, die tussen 1938 en 1947 in Nunspeet woonde. Zijn schilderij Korenschoven bij Nunspeet is een gedurfd doek met felle kleuren en grove penseelstreken. Viegers reisde door het hele land op zoek naar markante plekken om zijn impressionistische stijl op doek vast te leggen. Het schilderij ademt een nostalgische sfeer en de warmte is bijna voelbaar. 

Eugène Brands - Alles stroomt
De enige constante is verandering, was het motto van de Griekse filosoof Heraclitus. Hij gebruikte hiervoor de term Panta Rhei, alles stroomt. Eugène Brands leende deze woorden als titel van dit schilderij. Het besef van eeuwige beweging en de onmetelijkheid van de kosmos beheersen zijn lyrisch-abstracte schilderijen.

Eugene Brands, Onder de Bos is te zien in het Noord-Veluws Museum tot en met 03 december 2023