Cosmetica in de oudheid in Tussen Kunst en Kitsch Extra: van mummie tot mascara
In 'Tussen Kunst en Kitsch Extra' gaan we dieper in op bijzondere vondsten uit de reguliere uitzendingen. Een recent ontdekt Romeins zalf flesje inspireerde Mieke Zilverberg, expert archeologie, de wereld van cosmetica door de eeuwen heen te verkennen.
Romeins zalf flesje: waarde 1.500 euro
Extra informatie
Tijdens een opnamedag in Het Scheepvaartmuseum Amsterdam, komt dit zalf flesje bij Mieke Zilverberg aan tafel. Het komt uit de eerste eeuw na Christus. Dat zie je op grond van de mond van het flesje en de vorm van het lichaam.
Een unguentarium heet het met een sjiek woord, lange hals, typisch zalf flesje. Oorspronkelijk zat daar een stopje op, van was of van kurk. De zalf was welriekend en werd alleen gebruikt door vrouwen.
Historische verbindingen in het Allard Pierson Museum
Samen met visagist Wilfred Stroop verkent Mieke Zilverberg de wereld van cosmetica zoals die meer dan 2.000 jaar geleden werden gebruikt.
Op een bijzondere tentoonstelling van Fayum mummieportretten in het Allard Pierson Museum, ontdekken ze dat de oude schoonheidsidealen en technieken verrassend veel overeenkomen met moderne methoden.
Deze portretten, daterend van de 1e tot de 4e eeuw na Christus, werden op de gezichten van mummies geplaatst voordat ze begraven werden, een gebruik dat de overledenen 'een gezicht gaf' in het hiernamaals.
portretten van vrouwen
portretten mannen
Fayum portret Tussen Kunst en Kitsch
Extra informatie
Een unieke vondst van een fayum portret, door Mieke Zilverberg liefkozend 'de Rembrandt onder de oudheid' genoemd, heeft ook een plekje op de tenstoonstelling.
Dit prachtig portret van een overleden vrouw werd tijdens een aflevering van 'Tussen Kunst en Kitsch' in 2022 ontdekt en werd gewaardeerd op 50.000 euro.
een moderne spatel (midden) vs eeuwenoude
een pincet uit de oudheid
het gebruik van potjes door de eeuwen heen
metamorfose Mieke als Cleopatra
Cosmetica voor iedereen
Opmerkelijk is dat make-up niet alleen was voorbehouden aan vrouwen. Ook mannen maakten gebruik van cosmetica, zoals kohl voor de ogen en met name ter bescherming tegen infecties en de felle zon. Zelfs baby's werden met kohl versierd
Tijdloos gereedschap in ons make-up tasje
De technieken van toen waren verrassend geavanceerd. Wenkbrauwen werden nauwkeurig in vorm gebracht met een pincet, een tool die vandaag de dag nog steeds gebruikt wordt. Mieke laat zien hoe weinig sommige instrumenten, zoals spatels voor make-up, veranderd zijn door de eeuwen heen.
En het verleden en heden blijft niet beperkt tot oogmake-up. Recentelijk werd in Iran een 4.000 jaar oude lippenstift koker ontdekt, wat bewijst dat zelfs de lippenstift al eeuwenlang onderdeel is van de menselijke versiering.
“Ik vind het als archeoloog leuk het verleden met het heden te verbinden”
Het verleden en heden verbinden
Wilfred Stroop staat versteld van de rijkdom aan cosmetica die al in de oudheid bestond, en die wij vandaag de dag nog steeds gebruiken.
Zijn ervaring onderstreept hoe tijdloos onze zoektocht naar schoonheid is, een thema dat Mieke graag belicht in haar werk bij 'Tussen Kunst en Kitsch'.
Het eeuwige leven van mummies
Eerder maakte Mieke Zilverberg een Tussen Kunst en Kitsch Extra over balsemen in het oude Egypte. Deze uitzending is hier terug te kijken.
Tussen Kunst en Kitsch Extra zie je direct na Tussen Kunst en Kitsch op NPO 2 Extra. (Op kanaal 82 én voor iedereen via de app van NPO of online: www.npo.nl/npo2extra.)
⬇️ Kijk de uitzending hieronder terug!