Prestigieuze wetenschapsprijs voor onderzoek Historisch Bewijs
Een prestigieuze prijs voor een multidisciplinair team onderzoekers van het Centrum Wiskunde en Informatica, de Universiteit van Amsterdam, het Rijksmuseum en de Universiteit Leiden. Zij wonnen het NWO Team Science Award 2021 voor hun onderzoek met nooit eerder gebruikte technieken naar de boekenkist van Hugo de Groot.
Deze prijs wordt uitgereikt aan het meest inspirerende, diverse en meest succesvolle team van onderzoekers. Het alom geprezen onderzoek werd gedaan voor het AVROTROS-programma Historisch Bewijs.
Wie van de drie?
Is één van de drie boekenkisten van Het Rijksmuseum, Museum Prinsenhof Delft en Slot Loevestein aan te merken als de werkelijke kist waarin rechtsgeleerde Hugo de Groot in 1621 zijn eeuwige gevangenisstraf in Slot Loevestein wist te ontsnappen? Deze vraag stond centraal in een van de afleveringen van Historisch Bewijs die vorig jaar bij AVROTROS werd uitgezonden.
In het programma werd een team experts van het Rijksmuseum gevolgd in hun zoektocht naar de echtheid van kunsthistorische voorwerpen. Er werd baanbrekend onderzoek gedaan, waarbij natuurwetenschappelijk en materiaaltechnisch onderzoek voor het eerst werd gecombineerd met historisch archief- en bronnenonderzoek.
Illustratie: Hugo de Groot stapt in de boekenkist
Baanbrekend onderzoek
De kist van Slot Loevestein viel in een eerder stadium van het onderzoek al af. Met nooit eerder gebruikte technieken lukt het het multidisciplinaire team van onderzoekers om met een röntgenscan een 3D-beeld te maken van de jaarringen van het hout van de overige twee kisten. Zo konden zij het hout dateren. Uit dat onderzoek bleek dat het hout van deze kisten uit de periode voor de ontsnapping van Hugo de Groot komt en op basis van deze gegevens bleken ze dus beiden een kanshebber te zijn.
In het juryrapport wordt de wijze van onderzoek baanbrekend genoemd. Het kon alleen bereikt worden door de expertise van wiskundigen, computerwetenschappers, een dendrochronologisch, meubel conservatoren en een technische kunsthistoricus te combineren. De verrassende combinatie van disciplines die elkaar zo goed aanvullen wordt in het juryrapport geprezen.
De groep wetenschappers werd voor het AVROTROS-programma samengebracht. Hun onderzoek leidde onder andere tot een artikel in het gerenommeerde Scientific Reports. De jury prijst ook het feit dat jonge onderzoekers een kans kregen om aan dit onderzoek mee te werken. Overigens bleek uit de uitzending dat de kist van Prinsenhof Delft de meest plausibele optie lijkt.