André Kuipers en zijn liefde voor muziek

Op zaterdag 1 maart 2025 presenteerde André Kuipers Een goedemorgen met op NPO Klassiek, waarin hij zijn passie voor muziek en ruimtevaart met de luisteraars deelde.

Eerste kennismaking met klassieke muziek

Opgroeiend in een arbeidersgezin in Amsterdam-Oost was klassieke muziek geen vanzelfsprekendheid: "Ik associeerde het met Amsterdam-Zuid, met artsen, advocaten, piano's..." vertelt Kuipers. 

Toch kwam het onverwachts op zijn pad. Op zijn twaalfde maakte André voor het eerst kennis met klassieke muziek, dankzij zijn meester op de basisschool. Die gebruikte muziek om geschiedenis tot leven te brengen: De Moldau van Smetana om een rivier te verbeelden, de Schilderijententoonstelling van Moessorgski als auditieve gids door kunst. Vooral de Ouverture 1812 van Tsjaikovski, gekoppeld aan Napoleons veldtocht, maakte indruk. Pas later ontdekte Kuipers dat een voorouder van hem deel had uitgemaakt van het leger destijds.

Filmmuziek

Zijn liefde voor klassieke muziek werd versterkt door de films die hij in de jaren ‘70 en ‘80 zag. Soundtracks van John Williams, Ennio Morricone en Rogier van Otterloo werden zijn favorieten. Vooral de muziek uit Soldaat van Oranje, met de indringende compositie Waalsdorpervlakte, raakte hem diep. "Ik heb voor de track Waalsdorpervlakte gekozen, waar je echt de kilte, de leegte en de verslagenheid voelt."

Naast filmmuziek raakte hij gefascineerd door de manier waarop klassieke werken in films werden gebruikt. Van de Walkürenritt in Apocalypse Now tot het Adagio for Strings in Platoon, en de magistrale soundtrack van Barry Lyndon met werken van Händel en Schubert. Maar wat hem echt verraste was het openingsbeeld van Woody Allens Manhattan, begeleid door Gershwins Rhapsody in Blue. "Een klassiek werk uit de 20e eeuw dat hele grote indruk op mij maakte. Een nieuwe vorm van klassieke muziek waar ik eigenlijk niet zoveel van wist... symfonische jazz zeg maar!"

Muziek en de ruimte

Muziek speelde ook een rol in zijn ruimtevlucht. Vlak voor zijn lancering dacht hij aan de titelmuziek van Apollo 13, een stuk dat de spanning van dat moment perfect weergaf. 

Na zijn ESA-carrière (European Space Agency) werd Kuipers ambassadeur van verschillende goede doelen. Hij zet zich in voor wetenschap, techniek en duurzaamheid, maar bovenal vertelt hij verhalen via presentaties, theatervoorstellingen, boeken, documentaires en film. Hij wil zo veel mogelijk mensen inspireren met zijn ervaringen en inzichten en het belang onderstrepen van het koesteren van de planeet, "een kwetsbare bol in een onherbergzaam heelal, de enige die we hebben," zoals hij zelf omschrijft. 

Bij die verhalen is muziek vrijwel altijd zijn metgezel. Of het nu Vangelis is, die hij gedurende zijn verblijf in het ISS persoonlijk leerde kennen, of pianomuziek van Ralph van Raat, met wie Kuipers diverse keren optrad.

Overzicht van André's muziekkeuzes

• J.S. Bach – Toccata en Fuga in d klein, BWV 565

• G.F. Händel – Alla Hornpipe (uit Water Music, Suite in D, HWV 349)

• Christian Petzold – Menuet in G majeur (BWV Anh.114, Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach)

• Giuseppe Verdi – Triomfmars “Gloria all’ Egitto” (uit Aida)

• Johann Strauss jr. – An der schönen blauen Donau

• Aram Chatsjatoerjan – Adagio (uit Gayaneh)

• Gustav Holst – Mercurius (uit The Planets)

• Dmitri Sjostakovitsj – Symfonie nr. 7 “Leningrad” – I. Allegretto

• James Horner – Main Title (uit Apollo 13)

• George Gershwin - Rhapsody in Blue

• Ennio Morricone – Ave Maria Guaraní (uit The Mission)

• Karl Jenkins – Benedictus (uit The Armed Man: A Mass for Peace)

• John Adams – China Gates

• Trad. – Sokaku-Reibo (“Depicting the cranes in their nest”)

• Rogier van Otterloo – De Waalsdorpervlakte (uit Soldaat van Oranje)

• Dmitri Kabalevski – Galop (uit Suite De Komedianten, op. 26)

Luister hier de uitzending terug: Een goedemorgen met... André Kuipers.

Iedere zaterdagochtend van 10:00 tot 12:00 uur een muzikaal portret van een prominente Nederlander in 'Een goedemorgen met' op NPO Klassiek.