De vorige week overleden grafisch vormgever Wim Crouwel geldt als de godfather van de Nederlandse grafische vormgeving en vormt nog altijd een voorbeeld voor de jongste generatie grafisch ontwerpers.
De eigenzinnige Wim Crouwel (1928-2019) was een gestructureerd persoon. In al zijn werk is dit terug te zien, zoals in zijn ontwerp voor het telefoonboek en de postzegels die hij voor (destijds) de PTT ontwierp. Zijn werkwijze bleef gedurende zijn carriére hetzelfde, doordat hij gehecht geraakt was aan zijn vaste stramien. Alle letters in zijn typografie moesten even groot zijn en evenredig van elkaar staan. Zijn ontwerpen begonnen dan ook altijd met een raster.
Crouwel werd in de jaren zestig beroemd met het door computertechnologie geïnspireerde lettertype New Alphabet. Nog steeds wordt zijn alfabet gebruikt om aan te duiden dat iets modern en vooruitstrevend is. Het alfabet bestaat alleen uit horizontale en verticale lijnen. Alles moest even groot zijn en niets mocht uitsteken.
Nadat Wim Crouwel het huwelijksbootje instapte met zijn toenmalige vrouw, ontwierp hij een woonboot waar zijn kinderen in opgroeide. Het ontwerp van deze boot is evengoed begonnen op zijn welbekende stramien. De kinderen van Crouwel herinneren zich nog goed dat hun vader altijd bezig was met ontwerpen. Was het niet in zijn kantoor, dan was het wel thuis op de keukentafel, of in een restaurant. Hij tekende dan tafels vol met ontwerpen. Doordat Wim Crouwel altijd bezig was met ontwerpen, was hij niet vaak thuis en liep zijn huwelijk al snel op de klippen.
In 1963 begon Crouwel samen met een aantal andere ontwerpers het bureau Total Design. Het werken in groepsverband was voor hem essentieel. Hij was ervan overtuigd dat je door samen te werken meer uit je ontwerpen kan halen en meer van je ideeën gerealiseerd kunnen worden. Volgens ingewijden was Wim Crouwel altijd streng voor hemzelf en voor wat hij wilde bereiken. Ook was hij heel duidelijk over wat hem niet aanstond.
Het stramien wat Wim Crouwel altijd gebruikte was erg belangrijk voor hem. Het kwam in elk design terug. De telefoonnummers in het door Crouwel ontworpen telefoonboek werden in hokjes geplaatst. De typografie was schreefloos - letters in de typografie van Crouwel werden kregen geen streepjes aan de horizontale verticale 'balkjes' van letters - en ook extreem strak gespatieerd, er zat veel ruimte tussen de letters. Het vaste stramien van Crouwel stelde hem wel voor uitdagingen. Zo wilde hij bij het ontwerpen van het telefoonboek een foto van een schilderij in het boek plaatsen. Om dit te kunnen doen, moest het schilderij in vierkant formaat geplaatst worden, terwijl het origineel niet vierkant was.
Filmmaker Lex Reitsma maakte een portret van Wim Crouwel die zichzelf ziet als een functionalist die heilig gelooft in een aanpak die berust op feiten en logica, terwijl hij tegelijkertijd gefascineerd blijft door het esthetische aspect van grafische vormgeving.