Pas op met cultureel erfgoed meenemen uit het buitenland

Bescherm cultureel erfgoed

In Tussen Kunst en Kitsch van 20 november 2022 bekeek expert Jaap Polak een Gao, een reisaltaar. Een zoon bracht het mee namens zijn vader, die het reisaltaartje in 2004 op vakantie kreeg van een Tibetaanse monnik. Die vertelde: ‘De Chinezen gooien onze heiligdommen in het water, in de rivier. Neem het mee en pas erop.’ Een dilemma. Ter bescherming van cultureel erfgoed is het beter als dit soort zaken in het land van herkomst blijven. 

Kunstobjecten en cultureel erfgoed inspireren, ontroeren en verbinden. Ze dragen daardoor bij aan de identiteit van een land en de inwoners. Om illegale handel in cultuurgoederen te bestrijden is in 1970 een speciaal verdrag opgesteld door UNESCO. Dit verdrag is sinds 2009 in Nederland van kracht. 

Buitenlandse voorwerpen in Tussen Kunst en Kitsch

Ook AVROTROS hecht groot belang aan de bescherming van cultureel erfgoed. Wij doen wat binnen onze mogelijkheid en verantwoordelijkheid ligt om herkomst en eigendom van de getoonde objecten te verifiëren en naleving van de wettelijke regels te stimuleren.

Wil jij een voorwerp uit een niet-westers land laten taxeren in Tussen Kunst en Kitsch? Dan vragen wij je naar een invoerbewijs van het gekochte object. Neem dit mee naar de opnamedag, dan weet je zeker dat je recht hebt op een taxatie van onze experts. 

Wees kritisch op de herkomst van kunst en erfgoed

Dit kun jij zelf doen om een steentje bij te dragen: vraag bij het kopen en meenemen van cultureel erfgoed in het buitenland altijd om documentatie over de herkomst. Twijfel je? Koop niet of raadpleeg een expert. 

Is het land waar je bent in crisis? 
Elk type crisis kan een aanleiding zijn voor illegale handel. Het gaat dan niet alleen om oorlog, maar ook bijvoorbeeld om een economische crisis of een natuurramp. 

Lijkt het of het object uit een kerk, tempel, moskee of synagoge komt? 
Dan is het waarschijnlijk bedoeld om daar te blijven. Deze plekken zijn vaak doelwit van handelaren uit Zuid-Amerika naar Europa en Azië. 

Heeft een beeldhouwwerk geen benen?
Als het lijkt alsof het moeite heeft gekost een object los te krijgen of weg te halen, is dat een groot waarschuwingsteken. 

Zit er verse aarde op het object? 
Dat wijst erop dat het direct uit de grond is meegenomen. Geplunderde objecten komen niet alleen uit musea. Velen zijn direct gestolen nog voor een archeoloog er ooit naar heeft kunnen kijken. 

Gebruik je gezonde verstand.
Is de prijs te mooi om waar te zijn of koop je het uit de achterbak van een auto? Kijk ermee uit. Zelfs al is het niet geplunderd, dan is het waarschijnlijk nep. 

Check welke soorten voorwerpen op dit moment het meest kwetsbaar zijn voor illegale handel in het land dat je bezoekt. 
Dit kan via de rode lijsten die zijn opgesteld door The International Council of Museums. Let op: de objecten op de lijst zijn zelf niet gestolen, maar gebruikt als voorbeeld.

Check de rode lijsten

Kijk voor meer tips en een interview met Tussen Kunst en Kitsch-expert Mieke Zilverberg op de website van UNESCO.