Ook te Zien! - Willem van Genk in het Outsider Art Museum
Willem van Genk is de bekendste outsider-kunstenaar van Nederland. Zijn psychische problemen en trauma’s van de Tweede Wereldoorlog zorgden voor een dwangmatige maakdrift waarmee hij extreem gedetailleerde en overvolle collages maakte. In het Outsider Art Museum kun je je tot en met 15 maart 2020 onderdompelen in het woeste werk van Van Genk.
“Hij is denk ik een van de grootste geheimen van dit land.”
Stortvloed
Van Genks collages zijn een kakofonie aan gebouwen, voertuigen, mensenmassa’s, oorlogstaferelen en reclameborden. Elk werk is een overweldigende stortvloed aan beelden en lagen. Er is zoveel te zien. Waar moet je in godsnaam beginnen? Op die vraag krijgt de kijker geen antwoord. En misschien maakt het ook niet uit. Maar dat je uren zoet kunt zijn met het werk van Van Genk is evident.
Willem van Genk - 1 mei parade
Voertuigen
Naast de Tweede Wereldoorlog zijn voertuigen een opvallend terugkerend onderwerp in Van Genks kunst. Vliegtuigen, treinen, metro’s, trams en zeppelins vullen de collages. Maar ook gedetailleerde weergaves van bestaande treinstations vullen de wanden van het Outsider Art Museum. Wellicht is de mens die altijd maar van hot naar her reist, kriskras over de wereld een uitwerking van de chaos in Van Genks hoofd. Volgens journalist Hugo Borst, die de audiotour verzorgt, heeft het zoeken naar logica overigens weinig zin. Maar eigenlijk is het onmogelijk om je eigen gedachten in toom te houden bij alles wat Van Genk je toewerpt.
Willem van Genk - Station Berlin Ost
Willem van Genk - Bruxelles Central (1994)
Willem van Genk - Metrostation Moskou
Is het kunst?
Kunst van psychische patiënten telt vaak niet mee als echte kunst. Het wordt outsiderkunst of art brut genoemd. Willem van Genk was getraumatiseerd door de Tweede Wereldoorlog en leed aan schizofrenie en paranoia. Daarnaast was hij autistisch. Als je zijn overvolle collages bekijkt, krijg je aardig een beeld van de chaos in zijn hoofd. Van Genks werk was een dwangmatige uitspatting van zijn ziektes en werd daarom meestal in het hokje outsiderkunst geplaatst.
Kijk hier de Close Up-uitzending over Outsider Art
Toch werd zijn werk soms ook tentoongesteld als ‘nieuw realisme’. Blijkbaar vond men zijn werk zo goed dat het bij tijd en wijle uit het ‘outsider’-hokje werd gehaald. Met WOEST krijgt Van Genk de (her)waardering die hem toekomt (na Amsterdam reist de tentoonstelling onder andere door naar de Hermitage St. Petersburg). Het is niet louter kunst van een gekke man, maar kunst die de bezoeker een unieke kijk op de wereld geeft.
Willem van Genk
Wat is outsiderkunst?
Outsiderkunst (of art brut) is een term die gebruikt wordt voor kunst van autodidactische kunstenaars die zich niet houden aan de regels van de conventionele kunstwereld. Vaak lijden zij aan psychische stoornissen waardoor ze obsessief in één beeldtaal of met één thematiek werken. De kwaliteit wordt niet altijd erkend, omdat de kunstenaars niet vanuit een kunstvisie werken, maar vanuit dwangmatigheid. Wel zijn er musea die zich juist op 'outsiders' richten, zoals het Outsider Art Museum in Amsterdam en Collection Art Brut in Lausanne.