Meesterwerken zoals je ze nog nooit zag

21 augustus 2018

Hoe zouden de Mona Lisa, het meisje met de parel en Vincent van Gogh eruitzien met Snapchat-filters? We namen de proef op de som en gaven de bekende werken letterlijk een nieuw gezicht. Wat is de relatie tussen onze foto's op social media en de historische meesterwerken?

Het meisje met de parel - Johannes Vermeer

Snapchat-filters poetsen je gezicht een beetje op, maar de meester van het licht Johannes Vermeer kon er ook wat van. Hij schilderde het gezicht erg zacht en creëerde glimmers op de "parel" en de lippen. In Het geheim van de Meester werd het schilderij helemaal ontleed.

Zelfportret - Vincent van Gogh

We maken tegenwoordig veel selfies, maar bij Vincent van Gogh was de keus om zichzelf te portretteren geboren uit noodzaak. Door zichzelf te schilderen kon hij namelijk besparen op de kosten voor een model. Ook is het portret opgebouwd uit vrolijke kleuren. Zijn broer Theo vertelde hem over deze nieuwe kleurige Franse schilderkunst. Jeroen Krabbé bezocht het appartement van Vincent van Gogh en zijn broer Theo in Montmartre in Parijs, waar Van Gogh experimenteerde met kleuren en technieken.

Mona Lisa - Leonardo da Vinci

Het lijkt of de vrouw op het schilderij geen wimpers en wenkbrauwen heeft, maar de Franse onderzoeker Pascal Cotter stelde na het doorspitten van verschillende verflagen vast dat Leonardo da Vinci ze wel heeft geschilderd. Ze zijn alleen door de loop van de tijd, restauraties en vernislagen uitgewist. Met deze Snapchat-filters krijgt de Mona Lisa haar wimpers weer terug! Bekijk voor meer geheimen achter de Mona Lisa de documentaire ‘The Secrets of the Mona Lisa’.

Geboorte van Venus - Sandro Botticelli

Iedereen probeert de beste pose te vinden voor op de foto. In de klassieke oudheid was de contraposto houding helemaal hot. Zo schilderde Botticelli de godin Venus leunend op één been met haar hele gewicht, waarbij haar andere been er ontspannen bij hangt. Zo krijgen haar heupen een tegengestelde kanteling ten opzichte van haar schouders. Het is dezelfde houding die Michelangelo gaf aan zijn David.

Portret van een meisje in het blauw - Johannes Cornelisz. Verspronck

Door wat make-up hier en daar kun je als jonge dame een stuk ouder lijken. Dit jonge meisje werd door de schilder Johannes Cornelisz. Verspronck ook vastgelegd als echte volwassene, wat gebruikelijk was voor het schilderen van kinderen in die tijd (1641). Op het schilderij draagt het meisje volwassen kleding (meisjes werden vroeger hetzelfde gekleed als hun moeders) en dure sieraden. Eigenlijk onthult alleen haar gezicht dat het om een kind gaat.

American Gothic - Grant Wood

Celebrity's gebruiken dezer dagen in hun Instagram-foto's veel symbolen uit de schilderkunst, zoals de foto van Beyonce met haar kind als een madonna. In het schilderij American Gothic zou de haarlok van de vrouw langs haar lange nek duiden op onderdrukte sensualiteit en de hooivork van de man op defensiviteit of hard werken. Of dit werk als een commentaar of lofzang op de conservatieve plattelandsbewoners uit midden Amerika en hun waarden gezien moet worden is onbekend. Overigens waren het Woods’ zus en tandarts die model stonden voor de twee figuren op het schilderij.

Het Melkmeisje - Johannes Vermeer

Waar wij in selfies helemaal op onszelf zijn gericht, is de aandacht van het melkmeisje van Johannes Vermeer helemaal gericht op het schenken van de melk. Toch geeft het het schilderij een alledaagse indruk, omdat we het dienstmeisje te zien krijgen in de handeling van alledag; een soort snapshot. In de documentaire Vensters op Vermeer verklaren kunsthistorici en Vermeer-experts het hedendaagse succes van zijn werk.

Portret van Gerard Andriesz Bicker - Bartholomeus van der Helst

Van der Helst schilderde portretten van vader en zoon Bicker waarbij hij duidelijk een oudere en jongere generatie wilde neerzetten. Deze jonge Bicker kreeg volle getuitte lippen, een soort duckface uit die tijd, en hij draagt kleurige kleding - in tegenstelling tot zijn vader, die zwarte kleren draagt. In de zeventiende eeuw was kleurrijke kleding helemaal dé mode onder jongeren van rijke ouders. Van der Helst schilderde dan ook de beau monde van Amsterdam. Presentator Lucas De Man zocht het portret van Gerard Andriesz Bicker op in het Rijksmuseum.