Klassieke Mini-Mysteries: Bizarre verhalen uit de klassieke muziekwereld
Complottheorieën, missende symfonieën, huurmoordenaars en verdachte doodsoorzaken: er zijn heel wat rare dingen gebeurd in de klassieke muziekwereld. In de podcast 'Klassieke Mini-Mysteries', een afgeleide van de grotere podcastserie 'Klassieke Mysteries', bespreken Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde in recordtempo de vreemdste en meest bizarre verhalen uit de klassieke muziekgeschiedenis. Van het 'Enigma' van Elgar en Sibelius' missende symfonie tot Skrjabins onfortuinlijke huidaandoening en Lully's steekpartij.
Drie weken lang komt er elke maandag, woensdag en vrijdag een podcastaflevering online. De podcast is te beluisteren via de website en app van NPO Radio 4, Spotify, iTunes en RSS.
Klassieke Mini-Mysteries #1: Waar zijn de resten van Thomas Tallis?
De 16e-eeuwse Britse componist Thomas Tallis staat bekend als de grondlegger van de Engelse kathedraalmuziek en schreef grootse koorwerken als 'If Ye Love Me' en 'Hear the Voice and Prayer'. Hij overleed op 80-jarige leeftijd in het plaatsje Greenwich. So far so good. Maar dan... Nadat hij werd begraven in de St. Alfege Church, ging de kerk roerige tijden tegemoet. Met als resultaat een vermissing. Waar zijn de resten van Thomas Tallis?
Klassieke Mini-Mysteries #2: Wat ging er mis met de vingers van Schumann?
Robert Schumann was één van de belangrijkste componisten uit de Romantiek. Hij liet een indrukwekkend repertoire aan kamermuziek, pianowerken en liederen achter. Maar zijn einde was treurig, afgezonderd en alleen. Hoe kwam dat? Waarom liep zijn leven niet zoals hij hoopte? En... wat voor iets geks - en allesbepalends - gebeurde er met zijn vingers?
Klassieke Mini-Mysteries #3: Waar is de 'Achtste symfonie' van Sibelius?
Componist Jean Sibelius was in de 20e eeuw het nationale symbool van Finland. Hij schreef in totaal zeven symfonieën. Of zijn het er acht? Volgens Sibelius zelf was hij bijna klaar met het schrijven van een 'Symfonie nr. 8', maar het werk is nergens te vinden. Zelfs Sibelius’ eigen dochter claimt dat 'ie helemaal niet bestaat. Maar waarom zijn er de afgelopen jaren dan tóch sporen van gevonden? Wat is er gebeurd met de ‘Achtste symfonie’?
Klassieke Mini-Mysteries #4: Wie stuurde een huurmoordenaar af op Alessandro Stradella?
De 17e-eeuwse Italiaanse barokcomponist Alessandro Stradella leefde groots en meeslepend. Dat hoor je ook in zijn werk: als pionier van de vroege Romeinse barok schreef hij het liefste lekker veel drama. Een kleurrijk leven, maar daar tegenover staat... een zeer dramatische dood. Van maîtresses, louche zaakjes en verduisteringspraktijken tot niet één, maar twee huurmoordenaars. Wat is de cliffhanger in het drama van Stradella?
Klassieke Mini-Mysteries #5: Wie kan het 'Enigma' van Edward Elgar kraken?
Het houdt cryptologen, muziekwetenschappers en complottheoristen al generaties lang in de greep: het ‘Enigma’ van Edward Elgar. Eén hoofdmelodie en veertien variaties. Maar wat is de hoofdmelodie? Iedereen wil de code kraken, het geheim oplossen, begrijpen waar die geheimzinnige melodie vandaan komt. Waar zit hij verstopt? En… is er eigenlijk wel een code?
Klassieke Mini-Mysteries #6: Vermoordde Berlioz de vrouw op wie hij verliefd was?
In 1831 verlaat Hector Berlioz zijn appartement in Rome en vertrekt hij naar Parijs, naar zijn verloofde Camille. In zijn koffer zitten kleren, bladmuziek, twee pistolen en een flesje vergif. Wat is hij van plan? Van een gebroken hart en een harde afwijzing tot een ongezonde obsessie: Berlioz was nooit gelukkig in de liefde. Maar zal hij het echt zover laten komen?
Klassieke Mini-Mysteries #7: Overleefde het publiek de première van Haydns ‘Symfonie nr. 96’?
Op 11 maart 1791 vindt in de Londense Hanover Square Rooms de wereldpremière van Haydns 'Symfonie nr. 96' plaats. In de concertzaal gaat het publiek volledig uit zijn dak: ze moedigen het orkest op het podium aan met luid gejoel, gejuich en geschreeuw. Tot er opeens iets begint te kraken...
Klassieke Mini-Mysteries #8: Pleegde Jean-Baptiste Lully zelfmoord met een baton?
De Italiaanse Jean-Baptiste Lully was hofcomponist van Lodewijk XIV, de Zonnekoning. Vanuit zijn positie in het Paleis van Versailles zorgde hij voor een muzikale Franse revolutie. Met opera's, balletten, dansen, veel drama en barok zette hij Frankrijk op de kaart. Lully werd maar 54 jaar. Wat betekende zijn einde? Zijn losbandige leven? Jaloerse collega's? Of... een baton?
Klassieke Mini-Mysteries #9: Vermoordde Gesualdo zijn vrouw ter inspiratie voor zijn muziek?
Het leven van de 16e-eeuwse Italiaanse componist Carlo Gesualdo is een opvolging van vreemde en bizarre gebeurtenissen. We kennen hem nu vooral als een muzikale vernieuwer - hij maakte volop gebruik van een nieuwe muzikale taal: chromatiek. Maar in zijn tijd stond hij als nog wat anders bekend. Zijn leven lang moest hij dealen met een visioen bestaande uit vier woorden: Gij Zult Niet Doden. En niet zonder reden...
Klassieke Mini-Mysteries #10: Waarom mist er een stuk van Donizetti’s schedel?
Gaetano Donizetti was in de 19e eeuw één van de grote drie: samen met Rossini en Bellini vormde hij de opera-elite. Hij kon ontzettend snel schrijven - het componeren van een opera kostte hem slechts een week. Hij was populair, productief en creatief, maar het jaar 1828 luidde een donkere periode in. Door een cholera-epidemie, drama binnen het gezin en de Italiaanse censuur holde zijn gezondheid achteruit. Daarbovenop kwam hij te midden van een juridische strijd te staan én bleek hij na zijn dood niet compleet in zijn graf te liggen. Wat was er aan de hand?
Klassieke Mini-Mysteries #11: Overleed Aleksandr Skrjabin aan een pukkel?
De Russische componist Aleksandr Skrjabin had grootse plannen voor de mensheid. Hij zag zichzelf als een verlosser en wilde met zijn moderne muziek het volk verheffen. Zijn concerten waren een 8D-totaalervaring - inclusief lichtinstallatie aan de piano. Tijdens het schrijven van zijn Gesamtkunstwerk 'Mysterium', aan het begin van de 20e eeuw, ontdekte Skrjabin een pukkel op zijn bovenlip. Onschuldig, zou je denken. Maar waarom ging het dan vijf dagen later gigantisch mis?
Klassieke Mini-Mysteries #12: Werd Alban Berg doodgestoken door een insect?
De Oostenrijkse Alban Berg, bekend om zijn romantische twaalftoonstechniek-werken, was één van de drie componisten uit de Tweede Weense School. Wenen was tevens decor voor een zeer tekenend moment in zijn leven: in de Gouden Zaal van de Musikverein was Berg aanleiding voor het bizarre 'Skandalkonzert'. Maar het echte rampjaar vond pas jaren later plaats. In 1935 kwam zijn muziek op de lijst van 'Entartete Musik' te staan en moest hij zich afzonderen. Daar, tijdens die afzondering in de bergen, bleek de natuur een dodelijke werking te hebben...
Klassieke Mini-Mysteries #13: Schoot het leger Anton Webern per ongeluk dood?
Het zat Anton Webern niet mee. Zijn medecomponisten uit de Tweede Weense School waren een stuk populairder en hij moest bijschnabbelen als dirigent om zijn gezin te onderhouden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had hij echter meer geluk - hij kwam ongeschonden de strijd uit. Het noodlot sloeg pas later toe, vijf maanden na de bevrijding. Een dronken Amerikaanse militair en een onschuldige sigaar luidden het einde van Webern in. Een ongeluk... of was er opzet in het spel?