Jacob van Ruisdael - Gezicht op Haarlem met Bleekvelden
De beroemde wolkenluchten van Jacob van Ruisdael, wíe kent ze niet? Jacob van Ruisdael (ca. 1628-1682) hield van het Hollandse landschap. Hij ging er op uit om buiten schetsen te maken van het landschap in de omgeving van zijn woonplaats Amsterdam. In zijn atelier werkte hij de schetsen uit en kregen zijn befaamde wolkenluchten vorm. Hij schilderde boslandschappen, zee- en stadsgezichten.
De Dam in de Gouden Eeuw
De Haarlemse Van Ruisdael verhuisde rond 1656 op 28-jarige leeftijd naar Amsterdam. Het was de Gouden Eeuw en Amsterdam was het centrum van de wereld met een bloeiende kunsthandel. Van Ruisdael woonde ook nog eens midden in dit centrum, namelijk aan de Dam. Het ging hem voor de wind.
Op de Dam werd in die jaren gebouwd aan het nieuwe stadhuis. Op een onbewaakt moment klom de nieuwsgierige Van Ruisdael op de steigers. Vanaf grote hoogte had hij uitzicht over de hele stad. Van schetsen die hij daar maakte heeft hij het prachtige ‘Gezicht op Amsterdam richting het IJ' geschilderd. Jasper Krabbé zoekt naar sporen van het 17e eeuwse Amsterdam.
Gezicht op Amsterdam vanaf de steigers van het nieuwe stadhuis (1670-1673). Londen, National Gallery.
Jacob van Ruisdael - Landschap met waterval (ca. 1668)
Jacob van Ruisdael - Gezicht op Haarlem met Bleekvelden
Schetsen in de duinen
Van Ruisdael maakte reizen om inspiratie op te doen voor zijn schilderwerk en tekende veel onderweg. Voor ‘Gezicht op Haarlem met Bleekvelden’ moet Van Ruisdael lang in de duinen hebben doorgebracht om de werking van licht en wolken en het effect ervan op het land goed te kunnen observeren. Om inspiratie op de toen voor de reconstructie trekt het team de duinen in. Met uitzicht op de skyline van Haarlem proberen ze met potlood en penseel het moment op dezelfde manier te vangen als Van Ruisdael dat deed. Ook gaat het team de lucht in met sterrenkundige Vincent Icke om het Hollandse licht te doorgronden.
“Van Ruisdael gebruikt licht op een manier, waardoor je helemaal wordt ingezogen in het landschap”
Blauw van glas
Bij de reconstructie van Ruisdaels wereldberoemde ‘Gezicht op Haarlem met Bleekvelden’ ontdekt het team dat de schilder voor zijn lucht het blauwe pigment ‘smalt’ heeft gebruikt. Dat is een pigment met glas als hoofdingrediënt. Door de microscoop zijn de glassplintertjes duidelijk zichtbaar. Smalt is in de zeventiende eeuw een goedkoop alternatief voor het uiterst kostbare ultramarijn.