De oorlogservaringen van kunstenaar Armando vormden zijn werk

Armando werd als Herman Dirk van Dodeweerd geboren op 18 september 1929 in Amsterdam. Hij behoorde tot een van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse kunstenaars. Nationaal en internationaal werd hij gewaardeerd als beeldend kunstenaar, schrijver, documentairemaker en violist.

Oorlogservaringen

Hij groeide op in Amersfoort, vlakbij een concentratiekamp van de Duitse bezetters. Hij zag hoe gevangenen naar het kamp werden gevoerd en deed daarvan verslag in het boek De straat en het struikgewas, waarvoor hij in 1988 de Multatuli-prijs kreeg. Zijn oorlogservaringen vormden ook de basis van zijn andere werk.

Hollandse Meesters in de 21e eeuw

In Kunstuur waren in 2014 portretten te zien van toonaangevende Nederlandse kunstenaars gemaakt door gerenommeerde filmmakers in de rubriek Hollandse Meesters. Regisseur Boudewijn Koole maakte destijds een korte docu over het uiteenlopende werk van de kunstenaar. 

Macht en machteloosheid

Armando groeide op bij Kamp Amersfoort, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 35.000 Nederlanders in erbarmelijke omstandigheden gevangen zaten. Deze plek heeft bij het maken van zijn kunstwerken vaak een grote rol gespeeld. Het leed van slachtoffers, macht en machteloosheid en ook de denkbeelden van daders zijn terugkerende thema's. Armando hield de beklemmende geschiedenis van het kamp levend en zorgde ervoor, mede dankzij de documentaire Geschiedenis van een plek, dat Kamp Amersfoort weer landelijke bekendheid kreeg.

Kort na de oorlog trad Armando 's nachts op als violist voor Amerikaanse militairen, overdag studeerde hij. In het begin stond hij onder invloed van de experimentelen. Zijn eerste eenmanstentoonstelling had hij in 1954. In deze tijd debuteerde hij ook als dichter. Later werd hij kunstredacteur bij de Haagse Post en zat hij in de redactie van het tijdschrift De Nieuwe Stijl. In de jaren 70 en 80 schreef hij voor televisie en was hij te zien in de tragikomische serie Herenleed van de VPRO, met Cherry Duyns en Johnny van Doorn.

Koninklijke onderscheiding

Armando heeft in zijn carriére verschillende belangrijke prijzen gewonnen. Zo ontving hij in 1977 de Herman Gorter-prijs en in 1985 de eerste Jacobus van Looy-prijs. In 1987 kreeg hij de Gouden Ganzenveer voor zijn bijdrage aan het Nederlands cultureel bezit en de verspreiding daarvan in Europa. In 2009 kreeg hij de Eremedaille voor Kunst en Wetenschap, uitgereikt door voormalig koningin Beatrix.

Armando Museum

Als beeldend kunstenaar richtte hij in de jaren 60 de kunstgroepering Nul op, samen met Jan Hendrikse, Henk Peeters en Jan Schoonhoven. Eind 1998 kreeg de kunstenaar een eigen, permanente tentoonstellingsplek in Het Armando Museum in Amersfoort. Een groot deel van dit werk werd in 2007 vernietigd toen het museum afbrandde. Een deel van de collectie werd gered en ging naar het Museum Oud Amelisweerd in Bunnik.

In het bezoekerscentrum van Kamp Amersfoort in Leusden wordt dagelijks een verkorte versie van Geschiedenis van een plek getoond. Op deze plek zijn ook foto's te zien van fotografe Cara Louwman, die geïnspireerd zijn op werk van Armando. Ook zijn de boombladeren verkrijgbaar, die Armando belangeloos beschikbaar stelde. De opbrengst van de verkoop komt direct en geheel ten goede aan de vernieuwingsplannen van Kamp Amersfoort. 

Postuum eerbetoon in Museum Voorlinden

De tentoonstelling die Museum Voorlinden dit najaar wijdt aan Armando, wordt een eerbetoon aan de overleden kunstenaar. Directeur Suzanne Swarts van het Wassenaarse museum bezocht Armando nog geen twee weken geleden in zijn studio in het Duitse Potsdam om afspraken te maken over de expositie. Hoewel zijn gezondheid te wensen overliet, was hij helder en stelde hij meteen zijn recente werk ter beschikking, aldus het museum.

De kunstenaar wilde zelfs naar de opening van de tentoonstelling komen. 'Voorlinden geeft Armando in 2019 het podium dat hij heeft verdiend', zegt Swarts. 'Het is verdrietig dat Armando dit niet meer kan meemaken, Voorlinden zal er een waardig postuum eerbetoon van maken'.