11 vragen aan Lisa Wiersma over de reconstructie van de Nachtwacht

Als lid van Het geheim van de Meester-team werkte Lisa het afgelopen half jaar met hart en ziel aan de reconstructie van onze nationale trots: Rembrandts Nachtwacht. Dit doet ze samen met restaurator Michel van de Laar, materiaaldeskundige Prof. Dr. Joris Dik en wetenschapshistoricus Dr. Thijs Hagendijk. De vierdelige reeks van Het geheim van de Meester over de Nachtwacht zie je naar verwachting begin 2022 bij AVROTROS op NPO 2. 

1. Grady en angeliquebht: Lisa, gaat het nog? Hoe houd je jezelf gemotiveerd?
Lisa: ‘Het lijkt niet totdat het af is! Dus je moet wel door. Hoe meer het lijkt, des te groter de voldoening, dus juist die laatste loodjes zijn waardevol en misschien wel het leukst.’

2. Barbara Nooijen: Hoe plan je de fases in het schilderen van de reconstructie? Wie helpen je schilderen? En hebben jij en je helpers ook shifts? 
Lisa: ‘De fases planden we van tevoren en de werkelijkheid kwam daarmee redelijk overeen. Door vertraging hadden we niet overal tijd voor. Nard Kwast, Maria Wiersma, Indra Kneepkens, Fahed Ibrahim en Lisouk van de Pol hielpen in verschillende fases met schilderen. Zij schilderden dan één a twee dagen per week en ik werkte vier dagen aan de reconstructie. We stonden met maximaal drie mensen tegelijkertijd op de steiger, maar met twee (of alleen) was in feite gemakkelijker, omdat je dan geen rekening met anderen hoeft te houden voor de hoogte van de steiger.’

3. Cheyenne Goud: Als iemand je helpt bij het schilderen van een groot of moeilijk schilderij, zijn er dan geen punten waarbij je denkt: ‘dat zou ik zelf anders gedaan hebben’?
Lisa: ‘Zeker. We hebben veel overlegd. Maar het was ook interessant om te zien hoe een andere manier van schilderen ook kan werken.’

4. Olga Mobach: Heb jij eigenlijk (vanuit jezelf) veel geduld?
Lisa: ‘Ja, voor wat ik belangrijk vind, heb ik veel geduld. En ik houd van doorwerken of zoveel mogelijk doen in zo min mogelijk tijd. Dat is soms lastig verenigbaar.’

5. thomas_vergouwen: Welk figuur op het schilderij is jouw favoriet en waarom?
Lisa: ‘Alle figuren zijn met veel gevoel voor sympathie geschilderd. Maar omdat zij onderdeel zijn van het geheel, gaan ze ook op in het geheel: we hebben alles samen geschilderd. De drie figuren aan de linkerkant zijn een geval apart: zij staan niet meer op het echte schilderij. Ik had er erg veel plezier in om figuren uit andere schilderijen van Rembrandt zo aan te passen dat ze bij het geheel van de Nachtwacht zouden gaan passen.’

6. smid.drenth: Hoe onthoud je al die kleuren? Gebruik je een groot palet?
Lisa: ‘Het is juist een zeer beperkt palet! Kleuren die relatief gemakkelijk verkrijgbaar waren in de zeventiende eeuw: wit, een (lak)geel en soms een diepe geel, een okergeel (bruingeel), rauwe sienna (lichtbruin), gebrande sienna (roodbruin), vermiljoenrood (oranjerood), lakrood, zwart en een blauw (smalt).’

7. Ton de Gids en jasmijn.steevensz: Wat voor opleiding heb je gevolgd om zo goed te kunnen schilderen?
Lisa: ‘Ik heb kunstgeschiedenis gestudeerd en een aantal losse lessen genomen. Vooral veel tekenen, veel proberen, en kunstgeschiedenis studeren brachten veel.’

8. deianeira_althaea: Welke uitdaging moet je bij Rembrandt overwinnen die je bij andere schilders niet tegenkwam?
Lisa: ‘Het contrast tussen los of vlot geschilderde stukken en heel zorgvuldig, verfijnd gepenseelde gezichten (bijvoorbeeld) is groot en lastig, maar ook erg leuk: na de gezichten was het schilderen van de kleding een verademing.’

9. Rinus: Waar staat de handtekening van Rembrandt op de Nachtwacht?
Lisa: ‘Aan de voeten van het meisje’

10. Jacco Heijnen: Wat geef meer voldoening het maken van een reconstructie of het maken van een eigen creatie?
Lisa: ‘Het maken van een reconstructie geeft het meeste voldoening, maar is ook afstandelijker: als de tijd om is en het schilderij af, dan is het niet meer 'van mij'. In onderlagen had ik de regie, ontdekte ik nog dingen en manieren, maar als het eenmaal lijkt op het origineel, draag je het schilderij als het ware over aan de oorspronkelijke schilder. 
Eigen werk is veel moeilijker om te maken. Bij eigen werk moet je zelf beslissen hoe en wat en vooral: wanneer het klaar is. Een eigen schilderij geeft soms pas jaren later voldoening.’

11. Mandy Sharabani: Een sprong in de tijd! Hoe zou de Nachtwacht anno 2021 eruit zien? Wie zou Rembrandt of jijzelf vandaag de dag schilderen? 
Lisa: ‘Vandaag de dag wordt een groep hoogwaardigheidsbekleders gelukkig gefotografeerd!’

De schuingedrukte namen zijn de gebruikersnamen van de vragenstellers op Instagram.